To zapis bardzo typowy dla migotania komór. Na przedstawionym EKG nie widać żadnych wyraźnych, powtarzalnych zespołów QRS, brak też załamków P i załamków T. Zamiast tego jest nieregularna, chaotyczna, falista linia o zmiennej amplitudzie i częstotliwości. W praktyce mówi się, że zapis wygląda jak „robaczkowanie” albo „drżenie” linii izoelektrycznej. To właśnie klasyczny obraz VF (ventricular fibrillation). W tej arytmii poszczególne włókna mięśnia komór kurczą się nieskoordynowanie, serce mechanicznie nie pompuje krwi, a krążenie w zasadzie ustaje. Z punktu widzenia medycyny ratunkowej to rytm do defibrylacji – zgodnie z wytycznymi ERC/AHA po rozpoznaniu VF natychmiast wykonuje się wyładowanie defibrylatora (u dorosłych najczęściej 150–200 J w defibrylacji dwufazowej), równolegle prowadząc wysokiej jakości uciśnięcia klatki piersiowej. Moim zdaniem warto zapamiętać, że w migotaniu komór nie próbujemy liczyć tętna ani częstości – tu liczy się szybkie rozpoznanie „chaosu” na EKG i natychmiastowa reakcja. W warunkach szpitalnych VF często widzi się na monitorze jako nagłą utratę zespołów QRS i przejście w właśnie taki nieregularny zapis bez linii izoelektrycznej między „falami”. W diagnostyce elektromedycznej dobrą praktyką jest zawsze sprawdzenie, czy nie jest to artefakt (np. luźne elektrody), ale przy braku tętna i nagłej utracie przytomności zakładamy, że to prawdziwe VF i działamy od razu, bez zwłoki na dodatkową analizę.
Na tym zapisie łatwo się pomylić, jeśli szuka się „klasycznego” obrazu zawału albo zaburzeń przewodzenia, zamiast najpierw ocenić, czy w ogóle występują prawidłowe zespoły QRS. W przedstawionym EKG nie ma żadnych wyraźnych, powtarzalnych zespołów komorowych, nie widać załamków P ani typowych odcinków ST. Linia jest całkowicie chaotyczna, o zmiennej amplitudzie, bez wyraźnej linii izoelektrycznej. To od razu powinno odsunąć od rozpoznań typu zawał czy blok odnogi. Zawał dolnej lub przedniej ściany serca rozpoznajemy na podstawie uniesień lub obniżeń odcinka ST w konkretnych odprowadzeniach (np. II, III, aVF dla ściany dolnej; V1–V4 dla ściany przedniej), często z towarzyszącymi zmianami w załamkach T i Q. Mimo że zawał może być przyczyną migotania komór, sam zapis zawału to nadal widoczne, zwykle miarowe lub niemiarowe zespoły QRS z charakterystycznymi zmianami ST/T, a nie ciągła, poszarpana linia. Próba „dopatrywania się” zawału w takim obrazie jest typowym błędem: zamiast patrzeć na ogólną organizację rytmu, skupiamy się na pojedynczych fragmentach fali. Podobnie blok prawej odnogi pęczka Hisa ma bardzo charakterystyczny obraz: poszerzone zespoły QRS z obrazem typu „królik” (Rsr', rsR') w V1–V2 oraz szerokie, rozszczepione zespoły w odprowadzeniach bocznych. Ale kluczowe jest to, że w bloku odnogi rytm jest zorganizowany, z wyraźnymi, powtarzalnymi zespołami QRS. Tutaj tego zupełnie nie ma. W praktyce klinicznej pierwszy krok przy analizie każdego EKG to odpowiedź na pytanie: czy widzę prawidłowe, powtarzalne zespoły QRS? Jeśli nie, a zapis jest tak chaotyczny jak na obrazku, należy przede wszystkim myśleć o migotaniu komór lub ewentualnie artefakcie zapisu, a nie o zawale czy bloku przewodzenia. To podejście bardzo ułatwia szybką, prawidłową interpretację i minimalizuje ryzyko takich pomyłek.