Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W tym zagadnieniu łatwo się pomylić, bo wiele osób intuicyjnie myśli o świetle widzialnym, a nie o promieniowaniu X w kontekście lampy rentgenowskiej. Kluczowe jest zrozumienie, że napięcie na lampie (kV) bezpośrednio wpływa na energię elektronów uderzających w anodę, a więc na energię wytwarzanych fotonów promieniowania X. Gdy napięcie rośnie, rośnie też energia fotonów, co oznacza krótszą długość fali i większą przenikliwość. Dlatego wszystkie odpowiedzi mówiące o „wydłużeniu fali” są fizycznie niezgodne z rzeczywistością. Dłuższa fala oznaczałaby niższą energię fotonu, a przy wyższym napięciu jest dokładnie odwrotnie. W praktyce klinicznej oznaczałoby to, że przy zwiększaniu kV obraz powinien być coraz mniej przenikliwy, co stoi w sprzeczności z codziennym doświadczeniem z aparatem RTG. Kolejnym błędnym skojarzeniem jest łączenie większego napięcia ze „zmniejszeniem przenikliwości”. Ten błąd bierze się często z mylenia kV z mAs. Zwiększenie mAs daje więcej fotonów (większą ilość promieniowania), ale nie zmienia ich energii, więc nie wpływa na przenikliwość pojedynczego fotonu, tylko na ogólną ekspozycję i zaciemnienie obrazu. Natomiast kV zmienia jakość widma promieniowania – im wyższe napięcie, tym promieniowanie jest twardsze, bardziej przenikliwe. Jeśli ktoś uważa, że wyższe napięcie wydłuża falę i jednocześnie zwiększa przenikliwość, to łączy dwa sprzeczne efekty: dłuższa fala to mniejsza energia, a mniejsza energia to mniejsza przenikliwość. To stoi w sprzeczności z równaniem E = h·c/λ i z podstawowymi zasadami fizyki medycznej. Z kolei zestawienie „skrócenie fali i zmniejszenie przenikliwości” też jest nielogiczne, bo krótsza fala zawsze oznacza wyższą energię, a więc większą zdolność przenikania przez tkanki i materiały. W standardach fizyki medycznej i ochrony radiologicznej przyjmuje się jasno: podnosząc kV, zwiększamy energię i przenikliwość promieniowania X. Dlatego w praktyce przy badaniach wymagających dużej penetracji (np. klatka piersiowa u pacjenta otyłego) stosuje się wyższe napięcia, a przy cienkich strukturach – niższe, właśnie po to, żeby niepotrzebnie nie twardzić wiązki.