Metotreksat jest lekiem, który działa jako antagonista kwasu foliowego, co oznacza, że hamuje jego działanie. Kwas foliowy jest niezbędny do syntezy DNA, RNA oraz do metabolizmu aminokwasów. Dlatego metotreksat, poprzez blokowanie działania kwasu foliowego, jest stosowany w terapii nowotworowej oraz w leczeniu chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. W praktycznych zastosowaniach metotreksat jest często podawany pacjentom z chorobami nowotworowymi, aby spowolnić wzrost komórek nowotworowych, zwłaszcza w przypadku białaczki czy chłoniaków. Istotne jest również monitorowanie pacjentów w trakcie terapii metotreksatem, ponieważ może on powodować działania niepożądane związane z toksycznym wpływem na komórki zdrowe. Praktyki oparte na aktualnych wytycznych dotyczących stosowania metotreksatu pomagają osiągnąć optymalne wyniki terapeutyczne i zminimalizować ryzyko powikłań.
Odpowiedzi wskazujące na askorbinowy, glutaminowy czy gamma aminomasłowy są błędne, ponieważ te substancje nie są antagonistami kwasu foliowego. Kwas askorbinowy, znany jako witamina C, pełni funkcje antyoksydacyjne i bierze udział w wielu procesach metabolicznych, ale nie ma bezpośredniego związku z działaniem metotreksatu. Z kolei kwas glutaminowy jest aminokwasem, który odgrywa kluczową rolę w syntezie białek i funkcjonowaniu układu nerwowego, a jego metabolizm nie jest bezpośrednio powiązany z antagonistycznym działaniem metotreksatu. Gamma aminomasłowy (GABA) jest neuroprzekaźnikiem, który reguluje funkcje mózgu, a jego mechanizm działania również nie krzyżuje się z działaniem metotreksatu. Wybór niewłaściwych opcji może wynikać z mylnego założenia, że metotreksat działa na inne istotne substancje odgrywające ważną rolę w organizmie. Kluczowe jest zrozumienie, że metotreksat specyficznie hamuje enzymy związane z metabolizmem kwasu foliowego, co prowadzi do zmniejszenia dostępności tego związku w organizmie, a zatem blokuje procesy wymagające jego obecności. Ta specyficzność działania jest podstawą skuteczności metotreksatu w terapii nowotworowej i chorobach autoimmunologicznych.