Oświetlenie kluczowe to główny źródło światła w fotografii, które kształtuje obraz i określa jego tonację. To właśnie za pomocą światła kluczowego twórca portretu definiuje charakterystyki modela, podkreślając cechy, takie jak kontury twarzy, tekstura skóry oraz emocje. W praktyce, użycie światła kluczowego polega na skierowaniu mocnego źródła światła w stronę modela, co powoduje powstawanie cieni i uwydatnia rysy. Standardowo do jego uzyskania wykorzystuje się lampy studyjne lub naturalne światło, które można modyfikować za pomocą modyfikatorów, takich jak softboxy, parasole czy reflektory. Kluczowe jest również rozmieszczenie źródła światła – najczęściej umieszczane jest pod kątem 45 stopni w stosunku do modela, co pozwala uzyskać subtelne cienie. W fotografii portretowej oświetlenie kluczowe może być stosowane w różnych stylach, takich jak klasyczny portret, gdzie światło skupione jest na twarzy, czy dramatyczny portret, gdzie kontrast między światłem a cieniem jest wyraźniejszy, co nadaje zdjęciu głębi i ekspresji.
Wypełniające światło, ogólne oraz konturowe to terminy, które często mylone są z oświetleniem kluczowym, lecz pełnią zupełnie inne funkcje w procesie fotografowania. Światło wypełniające ma na celu eliminację cieni powstałych na skutek działania światła kluczowego. Jest to źródło światła, które jest z reguły słabsze niż kluczowe i jego głównym zadaniem jest zmiękczenie kontrastów na zdjęciu, co nie pozwala jednak na nadanie charakteru portretowi. Ogólne światło to z kolei bardziej rozproszone i nieukierunkowane oświetlenie, które nie definiuje głównych cech obiektu, a jedynie wprowadza do fotografii pewną jasność, co często prowadzi do płaskiego efektu. Natomiast światło konturowe, które może być używane do zaznaczenia krawędzi obiektów, nie dostarcza głębi i detali, co jest kluczowe w portretach. W kontekście portretowania, nieprawidłowe zrozumienie roli tych typów światła może prowadzić do uzyskania zdjęć, które są technicznie poprawne, lecz pozbawione emocji i dynamiki. Zrozumienie i umiejętne zastosowanie światła kluczowego w połączeniu z innymi technikami oświetleniowymi jest więc nieodzowne dla osiągnięcia profesjonalnych efektów w fotografii portretowej.