Sąd jest instytucją, która posiada kompetencje do rozstrzygania sporów dotyczących granic nieruchomości, szczególnie w przypadku, gdy nie udało się osiągnąć ugody między stronami. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa cywilnego, w sytuacji sporu granicznego, właściciele nieruchomości mogą złożyć pozew do sądu, który podejmie decyzję na podstawie dowodów i opinii biegłych geodetów. Taki proces ma na celu zapewnienie obiektywności i bezstronności w ustaleniu przebiegu granicy. Przykładowo, gdy dwie działki sąsiadują ze sobą i istnieje niezgodność co do granicy, sąd może zlecić wykonanie pomiarów geodezyjnych, aby ustalić rzeczywisty przebieg granicy zgodnie z zapisami w księgach wieczystych. Ważne jest, aby właściciele byli świadomi, że decyzje sądowe mają moc prawną i są wiążące dla stron. W praktyce, korzystanie z sądu jako drogi do rozstrzygania sporów granicznych jest kluczowym etapem w ochronie praw własności i stabilności rynku nieruchomości.
Zarówno geodeta, jak i właściciele oraz burmistrz nie mają kompetencji do formalnego rozstrzygania sporów granicznych w sposób, który nadawałby decyzjom moc prawną. Geodeta, choć jest specjalistą w zakresie pomiarów i określania granic, pełni rolę doradczą i techniczną. Może zrealizować pomiary oraz przygotować dokumentację graniczną, ale nie ma uprawnień do podejmowania decyzji prawnych w kwestiach spornych. Właściciele nieruchomości mogą dążyć do ugody, ale jeśli nie dojdzie do porozumienia, ich opinia o granicy nie ma mocy prawnej. Burmistrz, reprezentujący lokalne władze, może mieć na celu koordynację lokalnych spraw związanych z administracją, ale również nie jest uprawniony do rozstrzygania sporów granicznych. Zdarza się, że strony sporu błędnie sądzą, że wystarczy uzgodnienie między nimi lub interwencja lokalnych władz, aby zakończyć spór. Taki tok myślenia prowadzi do nieporozumień oraz niepewności w zakresie prawa własności. W świetle przepisów, jedynie sąd posiada kompetencje do ostatecznego decydowania w sprawach rozgraniczenia nieruchomości, co podkreśla znaczenie przestrzegania procedur prawnych oraz korzystania z odpowiednich instytucji w rozwiązywaniu sporów.