Granitoidy to zdecydowanie skały kwaśne, co wynika z ich wysokiej zawartości krzemionki (SiO2), często przekraczającej 65%. Moim zdaniem, ta informacja jest kluczowa, bo właśnie zawartość krzemionki decyduje o klasyfikacji chemicznej skał magmowych. Granitoidy, do których zaliczają się m.in. granity, granodioryty czy tonality, tworzą się w wyniku powolnego krzepnięcia magmy głęboko pod powierzchnią Ziemi. Dzięki temu mają dobrze widoczną strukturę z dużymi kryształami, co widać gołym okiem podczas badań terenowych albo w laboratorium. W praktyce budowlanej granitoidy są niezwykle cenione, bo są trwałe, odporne na ścieranie i czynniki atmosferyczne – nie bez powodu granit tak często używa się na płyty chodnikowe, nagrobki czy elementy konstrukcyjne. Z mojego doświadczenia wynika, że wiedza o składzie skały pozwala lepiej dobrać materiał do konkretnych zastosowań. Skały kwaśne, jak granitoidy, są też istotne z geologicznego punktu widzenia, bo ich obecność może świadczyć o historii procesów tektonicznych i magmatycznych danego obszaru. To jeden z takich klasycznych tematów, który przewija się w normach i podręcznikach geologicznych – np. PN-EN 12407 wyraźnie klasyfikuje granity jako skały kwaśne. Warto zapamiętać, że do skał kwaśnych zaliczamy wszystkie magmowe o najwyższej zawartości krzemionki, a granitoidy są tu wręcz sztandarowym przykładem.
W klasyfikacji skał magmowych podział na kwaśne, obojętne, zasadowe i ultrazasadowe wynika bezpośrednio z zawartości krzemionki (SiO2) w składzie chemicznym. Często spotykam się z przekonaniem, że granitoidy to skały obojętne albo nawet zasadowe, bo ktoś sugeruje się ich jasną barwą lub twardością, ale to błąd. Obojętne skały, takie jak dioryty, mają średnią zawartość krzemionki (ok. 52–65%), co czyni je wyraźnie inną grupą – ich skład mineralny to głównie plagioklazy i amfibole, a mniejszość stanowią kwarc i inne minerały. Z kolei zasadowe skały magmowe, na przykład bazalty czy gabra, charakteryzują się niską zawartością krzemionki (od ok. 45 do 52%), a ich dominującymi minerałami są pirokseny i oliwiny. Ultrazasadowe to już zupełnie inny świat – tu krzemionki jest jeszcze mniej, a skały te są bardzo bogate w żelazo i magnez; przykładem mogą być perydotyty czy dunit. Te typy skał praktycznie nie zawierają kwarcu, a ich wygląd i właściwości są zupełnie inne niż granitoidów. Mylenie granitoidów z tymi grupami wynika czasem z niewłaściwego odczytu barwy lub struktury, jednak to zawartość krzemionki (powyżej 65% dla kwaśnych) jest kluczowa. Warto opierać się na fachowych klasyfikacjach, jak np. diagram QAPF, który jasno ustawia granitoidy wśród skał kwaśnych. W praktyce inżynierskiej i budowlanej, niewłaściwe rozpoznanie rodzaju skały może prowadzić do błędnego doboru materiału do konstrukcji czy architektury, co może skutkować problemami eksploatacyjnymi. Dlatego tak ważne jest zrozumienie tej klasyfikacji – granitoidy to typowy przedstawiciel skał kwaśnych, a nie obojętnych, zasadowych czy ultrazasadowych.