Uskok przesuwczy, nazywany też uskokiem transformującym, to specyficzny rodzaj uskoków, który charakteryzuje się poziomym przemieszczeniem skał względem siebie. Na mapie widzimy, że warstwy po obu stronach uskoku są przesunięte względem siebie w poziomie, co jest typowe właśnie dla tego typu struktur tektonicznych. Moim zdaniem taka analiza mapy geologicznej jest bardzo przydatna w praktyce, bo pozwala lepiej zrozumieć, jak mogą zachowywać się formacje skalne podczas eksploatacji surowców albo przy projektowaniu inwestycji, gdzie stabilność podłoża jest kluczowa. W standardach geologicznych, takich jak metodyka oznaczania uskoków na mapach, przesuwcze uskokami oznacza się właśnie wtedy, gdy nie ma wyraźnego komponentu pionowego, a główna zmiana dotyczy położenia warstw na boki. Dobrą praktyką jest zawsze dokładnie porównywać przebieg warstw po obu stronach uskoku i szukać zgodności lub przesunięć, bo to daje najwięcej informacji o typie uskoku. Często spotykane są takie uskoki np. w obrębie Gór Świętokrzyskich czy Karpat, gdzie ruchy boczne były bardzo intensywne. W terenie rozpoznanie uskoku przesuwczego bywa trudniejsze, bo nie zawsze widać wyraźną zmianę wysokości, ale analiza mapy zawsze daje tę przewagę, że można precyzyjnie wyznaczyć kierunki przemieszczeń. Taka wiedza przydaje się nie tylko geologom, ale i inżynierom budowlanym czy specjalistom od ochrony środowiska.
W analizie uskoków geologicznych bardzo istotne jest zrozumienie mechanizmu przemieszczeń oraz właściwe rozpoznanie śladów tych ruchów na mapie. Często pojawiają się błędne interpretacje dotyczące nazewnictwa rodzajów uskoków. Uskok nożycowy charakteryzuje się tym, że przemieszczenie zachodzi wokół pewnego punktu obrotu, trochę jakby skały rozsuwały się albo zaciskały na kształt nożyczek – jednak taki rodzaj uskoku na mapach jest wyjątkowo rzadko spotykany i trudno go precyzyjnie rozpoznać bez szczegółowych danych strukturalnych, bo wymaga obecności osi obrotu, co tutaj nie występuje. Uskok zawiasowy natomiast to określenie odnoszące się raczej do ruchów blokowych, gdzie jedna część warstw działa jak skrzydło drzwiowe, obracając się wokół zawiasu – taki uskok wymaga obecności wyraźnej osi obrotu i zwykle wiąże się z wyraźnym przemieszczeniem pionowym po jednej stronie, co na tej mapie nie ma miejsca. Z kolei zrzutowy normalny jest związany z pionowym przemieszczeniem, gdzie jedna część warstw opada względem drugiej, często wskutek rozciągania skorupy ziemskiej – typowym przykładem są uskoki normalne w obrębie rowów tektonicznych. Na prezentowanej mapie wyraźnie nie widać takiego typu przemieszczenia, a dominują przesunięcia poziome warstw względem siebie. Typowym błędem jest utożsamianie każdego uskoku z przemieszczeniem pionowym tylko na podstawie różnicy warstw, bez analizy kierunku przesunięcia. Dobre praktyki kartowania geologicznego zawsze nakazują sprawdzić, czy warstwy zostały przesunięte góra-dół czy lewo-prawo – tylko wtedy można poprawnie określić charakter uskoku. W geologii strukturalnej rozpoznanie typu uskoku to podstawa do dalszych analiz, np. oceny zagrożeń sejsmicznych czy projektowania tuneli i innych obiektów inżynierskich.