Wielokrążek ruchomy to naprawdę kluczowy element w każdej wiertnicy wykorzystywanej do wiercenia obrotowego, zwłaszcza przy wierceniach normalnośrednicowych. Został na rysunku oznaczony cyfrą 4 – dokładnie tak, jak być powinno zgodnie z przyjętymi standardami branżowymi i podręcznikami do eksploatacji urządzeń wiertniczych. Wielokrążek ruchomy pracuje razem z wielokrążkiem nieruchomym (zwanym też naczelnym) i liną wiertniczą, umożliwiając płynne podnoszenie oraz opuszczanie narzędzi wiertniczych. Moim zdaniem, bez zrozumienia funkcji wielokrążka ciężko wyobrazić sobie bezpieczną i efektywną pracę na wiertni. W praktyce, poprawnie dobrany i utrzymany wielokrążek to gwarancja mniejszego zużycia lin, lepszej kontroli nad obciążeniem i płynniejszego ruchu całego układu wiertniczego. Z doświadczenia wiem, że operatorzy zawsze zwracają ogromną uwagę na stan wielokrążka, bo to od niego zależy bezpieczeństwo pracy – a przecież przeciążenie czy niewłaściwe nawinięcie liny może prowadzić do poważnych awarii. Wielokrążek ruchomy redukuje siły potrzebne do podnoszenia ciężkich kolumn rur wiertniczych, co jest przecież podstawą efektywnej pracy według norm PN-EN ISO 10427 czy API Spec 8C. Warto też wiedzieć, że sprawny wielokrążek pozwala zoptymalizować zużycie energii i zwiększa trwałość całego systemu. To taki element, o którym mówi się mało, ale każdy praktyk wie, że bez niego nie pojedziesz dalej!
Zagadnienia identyfikacji elementów urządzenia wiertniczego bywają mylące, zwłaszcza że w praktyce na rysunkach technicznych i schematach często występuje podobieństwo wizualne różnych podzespołów. Wybór innych oznaczeń niż 4 może wynikać z mylenia podstawowych części układu wyciągowego albo z nieznajomości specyficznych funkcji wiertniczych zespołów. Cyfra 1 zazwyczaj wskazuje na głowicę wieży lub tzw. naczelną rolkę wielokrążka, która – choć jest bardzo ważna – nie spełnia roli wielokrążka ruchomego. Oznaczenie 8 może sugerować podest lub podstawę, czyli całkowicie inny segment urządzenia, niezaangażowany bezpośrednio w proces podnoszenia i opuszczania narzędzi wiertniczych. Z kolei 9 to najczęściej system napędowy lub elementy pomocnicze, a nie właściwy układ linowy i wielokrążkowy. W branży często spotyka się błędne utożsamianie wielokrążka z pojedynczymi rolkami albo urządzeniami napędu, jednak zgodnie z normami typu API Spec 8C oraz praktyką eksploatacyjną, wielokrążek ruchomy to zespół rolek połączonych z hakiem i poruszających się względem wieży, przenoszący zasadnicze obciążenia zestawu wiertniczego. Mylenie tych pojęć może w praktyce prowadzić do błędów w obsłudze i zwiększać ryzyko awarii czy wypadków, a to z kolei wpływa na bezpieczeństwo i efektywność całego procesu wiertniczego. Dlatego warto każdorazowo upewnić się, jak wygląda i za co odpowiada każdy numerowany element na rysunkach technicznych – to naprawdę ułatwia życie nie tylko operatorom, ale i całemu zespołowi na wiertni.