Kwalifikacja: GIW.06 - Wykonywanie prac geologicznych

Wiele osób intuicyjnie kojarzy kompas geologiczny przede wszystkim z pomiarem kierunku warstw czy struktur, przez co łatwo przeoczyć jego główne zastosowanie – precyzyjny pomiar kąta upadu. Kierunek zrzutu warstw to termin dość mylący, bo w praktyce nie funkcjonuje w codziennej pracy terenowej – warstwy mogą mieć zrzut w sensie tektonicznym, ale kompas geologiczny nie służy do tego rodzaju analizy, tylko raczej do określania położenia i nachylenia płaszczyzn. Jeśli chodzi o położenie struktur linijnych, jak np. linie mineralizacyjne czy linie foliacji, to faktycznie używamy kompasu, ale w zupełnie inny sposób – przykładamy go do linii, mierząc ich orientację względem północy, a nie ustawiamy na płaszczyźnie jak na rysunku. Dalej, azymut kierunku nachylenia płaszczyzny warstw to parametr blisko związany z upadem, ale samo ustawienie kompasu jak na rysunku nie wystarczy – by wyznaczyć azymut, trzeba ustawić kompas równolegle do kierunku upadu, a nie prostopadle, i odczytać wskazanie igły magnetycznej. To typowy błąd, że myli się kąt upadu z kierunkiem upadu. W praktyce terenowej często się zdarza, że początkujący mieszają te dwa pojęcia, bo oba są mierzone kompasem, jednak sposób pomiaru i interpretacja są zupełnie inne. Moim zdaniem najlepiej jest za każdym razem spojrzeć na to, jak ustawiony jest instrument – kąt upadu mierzymy, ustawiając go w pionie na płaszczyźnie, a kierunek upadu to już praca równolegle do spadku warstwy. Warto wracać do tych podstawowych ruchów w terenie, żeby nie popełniać błędów przy dokumentacji i sporządzaniu profili geologicznych.