Graniatka to bardzo charakterystyczny i ważny element każdej wieży wiertniczej, szczególnie tej używanej w wiertnictwie naftowym czy geotermalnym. W praktyce to właśnie graniatka odpowiada za przenoszenie momentu obrotowego z urządzenia napędowego na przewód wiertniczy, a tym samym na świder, który wykonuje odwiert. Konstrukcyjnie graniatka jest rodzajem sprzęgła, które nie tylko zapewnia obrót, ale pozwala też na przesuwanie się przewodu wiertniczego w pionie podczas podnoszenia lub opuszczania zestawu. Z mojego doświadczenia wynika, że w dobrych standardach pracy na wiertni zawsze zwraca się uwagę na prawidłowe zamocowanie i regularną konserwację graniatki, bo wszelkie usterki w tym miejscu mogą prowadzić do niebezpiecznych sytuacji. Warto też pamiętać, że każda awaria tego elementu skutkuje zatrzymaniem całego procesu wiercenia, a czasem nawet kosztownymi naprawami. Często na praktykach można zobaczyć, że właśnie do graniatki podłącza się systemy kontroli momentu obrotowego, co pozwala na bezpieczną eksploatację nawet przy dużych głębokościach. Branżowo mówi się nawet, że graniatka to serce napędu obrotowego na wieży wiertniczej – bez niej nie ma wiercenia. Jeśli ktoś planuje pracować w tej branży, warto dobrze poznać budowę i zasadę działania tego mechanizmu.
Schemat wieży wiertniczej może wprowadzać w błąd osoby, które nie miały jeszcze styczności z praktyką na wiertni, bo poszczególne elementy często są do siebie bardzo podobne wizualnie, ale pełnią zupełnie inne funkcje. Oznaczenie A nie jest mostkiem – mostek to zwykle potoczne określenie części sterowniczej lub stanowiska pracy operatora, które znajduje się na podwyższeniu, najczęściej z boku wieży. Graniatka natomiast, jako sprzęgło obrotowe, znajduje się dokładnie w osi przewodu wiertniczego, więc wskazanie jej na schemacie jest uzasadnione technicznie. Jeśli chodzi o głowicę płuczkową, to jest to element służący do wprowadzania płuczki wiertniczej do przewodu – znajduje się zazwyczaj na wyższej części wieży lub przy samym otworze, ale jej kształt i umiejscowienie wyraźnie się różnią od graniatki. Przewód wiertniczy, choć bardzo istotny, to w tym miejscu jest jedynie częścią całego układu, a nie samodzielnym elementem wskazanym jako A. Często spotykanym błędem jest mylenie elementów ruchomych (takich jak graniatka czy przewód) z elementami odpowiedzialnymi tylko za przepływ medium (jak głowica płuczkowa), co wynika po prostu z braku praktyki z zestawem wiertniczym. Branżowe normy wyraźnie rozdzielają funkcje tych elementów i warto nauczyć się rozpoznawać je już na schematach, bo to pomaga później na każdym etapie pracy – od przygotowania sprzętu, przez montaż, po rozwiązywanie ewentualnych problemów podczas samego wiercenia. Z mojego punktu widzenia, opanowanie tej wiedzy to podstawa dla bezpieczeństwa i sprawnego funkcjonowania całego zespołu na wiertni.