Kwalifikacja: GIW.06 - Wykonywanie prac geologicznych

Wiele osób może myśleć, że jeśli minerał rozbija się po uderzeniu młotkiem, to od razu chodzi o jego kowalność albo niską gęstość – nic bardziej mylnego. Takie skojarzenia wynikają z częstego mylenia właściwości mechanicznych z fizycznymi, które są typowe dla metali, a nie dla minerałów. Kowalność to zdolność do odkształcania się pod wpływem sił, zwłaszcza rozklepywania na cienkie blaszki, co praktycznie nie występuje wśród typowych minerałów skałotwórczych – większość z nich raczej się kruszy lub łamie niż odkształca. Niewielka gęstość to w ogóle cecha, którą sprawdzamy zupełnie innymi metodami: przez ważenie i porównywanie z objętością, nie przez rozbijanie młotkiem. Natomiast łupliwość to tendencja minerału do pękania wzdłuż określonych, płaskich płaszczyzn, które są związane ze strukturą krystaliczną. Minerały takie jak mika czy kalcyt mają bardzo wyraźną łupliwość, co daje charakterystycznie gładkie, płaskie powierzchnie po rozłupaniu. Przełam nierówny natomiast – jak pokazuje rysunek – to sytuacja, kiedy powierzchnia pęknięcia jest nieregularna, często szorstka, bez uporządkowania. Typowym błędem, jaki obserwuję wśród uczniów, jest utożsamianie każdego pęknięcia z łupliwością, podczas gdy tylko niektóre minerały wykazują to zjawisko. Poprawne rozpoznanie przełamu wymaga dokładnej obserwacji powierzchni i znajomości podstawowych terminów. Dla geologów i mineralogów znajomość tych różnic to podstawa pracy terenowej – pozwala od razu, bez użycia specjalistycznych przyrządów, wstępnie zaklasyfikować próbkę. Mylenie tych pojęć prowadzi do nieprawidłowego oznaczenia minerału, co w praktyce przemysłowej czy naukowej może skutkować poważnymi błędami dalszej analizy.