Kwalifikacja: GIW.06 - Wykonywanie prac geologicznych

W przypadku przewyższonego przekroju geologicznym bardzo łatwo pomylić się w doborze odpowiedniej skali, co skutkuje błędnym przedstawieniem relacji pion-poziom. Wiele osób intuicyjnie wybiera skalę taką samą jak mapa (czyli 1:10 000), albo wręcz przeciwnie – zwiększa lub zmniejsza ją zbyt radykalnie, nie rozumiejąc istoty przewyższenia. Odpowiedzi typu 1:5 000 czy 1:20 000 wydają się logiczne na pierwszy rzut oka, bo osoba myśli: "skoro przewyższam, to może dzielę lub mnożę skalę przez 5". Jednak matematyka jest inna: przewyższenie polega na tym, że skalę przekroju trzeba podzielić przez współczynnik przewyższenia względem skali mapy poziomej. Zbyt duża skala pionowa (np. 1:50 000) oznaczałaby, że detale pionowe są praktycznie niewidoczne, co przeczy sensowi przewyższania. Z kolei skalę 1:5 000 często wybierają osoby, które mylą przewyższenie z powiększeniem mapy ogółem – czyli po prostu dzielą skalę przez 2, a nie przez 5. Efektem jest przekrój nieadekwatnie przeskalowany, gdzie pion i poziom nie zachowują właściwych proporcji, co może prowadzić do poważnych błędów interpretacyjnych, np. przy projektowaniu wykopów czy analizie stabilności zbocza. Przekroje wykonane niezgodnie z zasadą przewyższenia są trudne do porównania z mapami bazowymi i mogą wprowadzać w błąd zarówno wykonawcę, jak i odbiorcę dokumentacji geologicznej. Z mojego doświadczenia, najczęstsze pomyłki wynikają po prostu z niestarannego przeczytania polecenia lub braku praktyki z pracą na mapach i przekrojach – a to jednak kluczowa umiejętność w branży geologicznej. Stąd warto zawsze dokładnie przeliczać skalę pionową względem poziomej, pamiętając, że w przekroju przewyższonym 5-krotnie do mapy 1:10 000 uzyskamy skalę 1:2 000, bo 10 000 podzielić przez 5 daje właśnie 2 000.