Pokład to jedna z najbardziej charakterystycznych form występowania złoża w przypadku węgla kamiennego i brunatnego. Chodzi tutaj o warstwę surowca, która zalega równolegle do warstw geologicznych – często o stosunkowo dużej powierzchni i stosunkowo niewielkiej grubości, ale za to bardzo rozciągłej. Właśnie tak zbudowane są złoża węgla, co ma olbrzymie znaczenie praktyczne w planowaniu eksploatacji, bo umożliwia stosowanie systemów ścianowych czy kombajnowych, które są bardzo wydajne. W przemyśle górniczym, szczególnie w Polsce, mamy do czynienia głównie z pokładami węgla o bardzo zróżnicowanej miąższości, czasem występujących na kilku poziomach w jednym rejonie. Takie złoża są typowe dla rejonów takich jak Górny Śląsk, gdzie dzięki pokładowej formie można projektować kopalnie na wiele dekad do przodu. Moim zdaniem, rozumienie, czym jest pokład, znacznie pomaga w ogarnięciu tematu geologii górniczej, bo inne typy złóż – np. gniazdowe czy żyłowe – wymagają zupełnie innych rozwiązań technologicznych. Warto też podkreślić, że zgodnie z klasyfikacją geologiczną i normami branżowymi, „pokład” odnosi się właśnie przede wszystkim do węgla, a inne surowce mają swoje własne, charakterystyczne formy występowania. To wiedza, którą potem wykorzystuje się praktycznie na każdym etapie pracy w górnictwie.
Pojęcie pokładu bardzo wyraźnie związane jest z geologią złóż, ale nie każdy surowiec występuje w tej formie. Przykładowo, gips często tworzy formy warstwowe, ale są to raczej masywne ciała skalne, a nie typowe pokłady w rozumieniu górniczym. Wydobycie gipsu przebiega zwykle w kopalniach odkrywkowych, gdzie eksploatuje się duże bloki tego surowca, a nie konkretne, cienkie pokłady o określonej miąższości. Jeśli chodzi o siarkę, to w Polsce jej złoża mają zupełnie inny charakter – powstają głównie w wyniku procesów wulkanicznych lub chemicznych i złoża te są często występujące w postaci soczew czy gniazd, nie pokładów. Słynne złoża siarki rodzimej w rejonie Tarnobrzega były eksploatowane metodą podziemnego wytapiania i nie miały pokładowego charakteru. Ołów natomiast najczęściej występuje w postaci żył, gniazd lub soczew w skałach węglanowych, szczególnie na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Rudnego. Występowanie pokładów ołowiu jest rzadkością i nie jest to typowa forma złoża dla tego pierwiastka. Często spotykanym błędem jest utożsamianie pojęcia pokładu z każdą warstwą minerału widoczną w przekroju geologicznym – w praktyce branżowej termin ten zachowuje się przede wszystkim dla złóż węgla, bo tylko one spełniają warunki dużej rozciągłości i miąższości pozwalającej na stosowanie typowych metod ścianowych. Właściwe zrozumienie tych pojęć pozwala lepiej zaprojektować proces wydobycia i uniknąć nieporozumień przy planowaniu eksploatacji. Dlatego w górnictwie kładzie się taki nacisk na rozróżnianie form złóż. To podstawa efektywnego i bezpiecznego działania w branży.