Kwalifikacja: GIW.06 - Wykonywanie prac geologicznych

W branży wiertniczej temat pomiaru parametrów płuczki jest na tyle szeroki, że łatwo się pomylić, wybierając niewłaściwe narzędzie do danej czynności. Szirometr, choć ma swoją nazwę trochę zbliżoną do urządzeń laboratoryjnych, praktycznie nie jest stosowany do żadnych rutynowych pomiarów parametrów płuczki – jego rola ogranicza się raczej do innych zastosowań, na przykład w badaniach geotechnicznych, i nie jest znany jako narzędzie do określania gęstości. Lejek Marsha to bardzo klasyczne narzędzie, które rzeczywiście często widuje się na wiertni, ale jego zadaniem jest mierzenie czasu przepływu płuczki przez lejek, czyli w praktyce pozwala na ocenę lepkości (tzw. lepkość Marsh’a, wyrażana w sekundach), a nie gęstości. Myślenie, że szybciej płynąca płuczka ma inną gęstość, jest tu pułapką – bo czas przepływu zależy głównie od obecności cząstek stałych i jej lepkości dynamicznej, nie od masy objętościowej. Z kolei lepkościomierz typu Fann (czyli tzw. viscometer) to już bardziej zaawansowany sprzęt laboratoryjny, który pozwala na precyzyjne określanie własności reologicznych płuczki, takich jak lepkość plastyczna czy granica płynięcia, ale znowu – nie gęstość. Typowy błąd myślowy polega tu na utożsamianiu lepkości z gęstością, a to są zupełnie inne właściwości fizyczne. W praktyce stosowanie niewłaściwego sprzętu do pomiaru gęstości może prowadzić do poważnych nieporozumień na wiertni i skutkować błędnymi decyzjami odnośnie parametrów płuczki. Branżowe standardy wyraźnie wskazują, że do pomiaru gęstości używa się właśnie wagi Baroida, bo tylko ona daje szybki i wiarygodny wynik w warunkach polowych. Moim zdaniem warto dobrze zapamiętać, do czego służą poszczególne przyrządy – to ułatwia później życie na wiertni i pozwala uniknąć niepotrzebnych zamieszania.