Kwalifikacja: GIW.06 - Wykonywanie prac geologicznych

Zagadnienie powstawania spękań w stygnięcej lawie bywa mylące, bo różne typy ciosów występują w geologii i często ich nazwy brzmią dość podobnie. Cios katetalny odnosi się do specyficznego typu spękań, które pojawiają się w skałach osadowych, a nie w magmowych – tutaj spękania zazwyczaj biegną prostopadle do warstwowania, co jest efektem działania sił tektonicznych albo odkształceń powstających podczas diagenezy. Z kolei cios ławicowy jest charakterystyczny dla ławic skalnych, gdzie obserwujemy podział na warstwy czy ławice, a nie na regularne słupy, jakie powstają podczas stygnięcia magmy. To raczej efekt sedymentacji i wtórnych procesów tektonicznych niż gwałtownego ochładzania. Cios diagenetyczny związany jest przede wszystkim z procesami diagenezy, czyli przekształcaniem luźnych osadów w zwięzłe skały, i dotyczy głównie osadów, a nie lawy czy skał magmowych. W praktyce inżynierskiej często spotyka się zamieszanie w terminologii, bo wydaje się, że każde spękanie to po prostu cios. Ale moim zdaniem warto rozróżniać te pojęcia, bo to pomaga uniknąć błędów w identyfikacji przyczyn uszkodzeń czy nietypowych struktur skalnych podczas prac geotechnicznych. Najczęstszym błędem jest utożsamianie wszystkich spękań z ciosem ławicowym lub katetalnym tylko dlatego, że ich nazwy pojawiają się w podręcznikach geologii, ale dobrze wiedzieć, że w przypadku lawy kluczowy jest czynnik termiczny. Dzięki temu łatwiej stosować dobre praktyki przy ocenie wytrzymałości podłoża czy planowaniu zabezpieczeń przed niekontrolowanym pękaniem materiałów budowlanych i naturalnych.