Kwalifikacja: GIW.06 - Wykonywanie prac geologicznych

Temat powstawania złóż eluwialnych bywa mylący, bo w praktyce geologicznej istnieje wiele różnych procesów prowadzących do koncentracji minerałów. Często spotykam się z przekonaniem, że ruchy masowe są głównym czynnikiem prowadzącym do powstania tego typu złóż. W rzeczywistości jednak ruchy masowe, takie jak osuwiska czy spływy gruzowe, odpowiadają raczej za przemieszczanie materiału na większe odległości i sprzyjają powstawaniu złóż koluwialnych, które cechują się bardziej chaotycznym rozkładem i dużą różnorodnością materiału. Z kolei transport rzeczny, czyli typowe procesy związane z wodami płynącymi, prowadzi do tworzenia złóż aluwialnych, gdzie minerały są wyraźnie przenoszone na znaczne dystanse, a następnie osadzane w dolinach rzecznych lub deltach. To szczególnie istotne np. przy złożach złota czy cyny występujących w żwirach rzecznych, ale nie odpowiada za powstawanie złóż eluwialnych. Natomiast metamorfizm kontaktowy to proces przekształcający skały pod wpływem wysokich temperatur i często też płynów krążących wokół intruzji magmowych, ale nie prowadzi on do koncentracji minerałów w miejscu poprzez rozkład chemiczny. Typowy błąd myślowy polega na utożsamianiu wszelkich procesów przekształcania skał z powstawaniem złóż, jednak w przypadku eluwiów kluczowa jest właśnie selektywna mobilność składników mineralnych związana z rozpuszczaniem i pozostawaniem produktów wietrzenia w miejscu. W branży górniczej i geologicznej przyjęło się wyraźne rozróżnienie tych mechanizmów, dlatego ważne jest, żeby nie mylić wietrzenia chemicznego z procesami transportu czy przeobrażeniem metamorficznym. To pozwala lepiej rozumieć pochodzenie i charakter złóż oraz efektywniej planować prace poszukiwawcze i wydobywcze.