Kwalifikacja: GIW.06 - Wykonywanie prac geologicznych

Wiele osób myli różne typy złóż, bo na pierwszy rzut oka procesy powstawania są do siebie podobne, ale jak się człowiek zagłębi w temat, to różnice są fundamentalne. Złoża magmowe powstają bezpośrednio z krzepnącej magmy i nie mają nic wspólnego z wymianą składników skalnych pod wpływem krążących roztworów – tam chodzi raczej o rozdział minerałów w trakcie stygnięcia i krystalizacji. Pegmatytowe, choć ciekawe i bogate w rzadkie minerały, to są po prostu wyjątkowo gruboziarniste wykształcenia skał magmowych – minerały wykrystalizowały z resztek magmy bogatej w wodę i lotne składniki, ale nie ma tam tego typowego procesu wymiany składników, o którym mówimy w pytaniu. Hydrotermalne złoża faktycznie powstają dzięki działaniu gorących roztworów, które transportują i wytrącają minerały, ale głównie w szczelinach czy pustkach skalnych – tutaj kluczowe jest wypełnianie przestrzeni, a nie wyparcie i zastąpienie minerałów matrycy skalnej innymi. Często się zdarza, że myli się hydrotermalne i metasomatyczne, bo oba są powiązane z wodami gorącymi, ale różni je właśnie mechanizm powstawania. W hydrotermalnych chodzi raczej o depozycję, a w metasomatycznych o realną wymianę i transformację chemiczną całych fragmentów skały. Typowym błędem jest założenie, że wszędzie gdzie są roztwory, tam musi być metasomatoza – a to nieprawda. Z mojego doświadczenia mogę powiedzieć, że klucz do rozróżnienia to obserwacja zmian mineralogicznych i teksturalnych w skale oraz analiza warunków geologicznych. Tylko złoża metasomatyczne można jednoznacznie przypisać do procesu wyparcia i zastąpienia jednych składników innymi, zgodnie z klasyczną definicją geologiczną i podręcznikami do mineralogii złożowej. W praktyce inżynierskiej i eksploracyjnej takie rozróżnienie bywa kluczowe do skutecznego poszukiwania i eksploatacji surowców naturalnych.