Metan (CH4) znacząco zwiększa zdolność wybuchową pyłu węglowego, ponieważ jest palnym gazem, który może tworzyć z powietrzem wybuchowe mieszaniny. W warunkach przemysłowych, gdzie węgiel jest przetwarzany, metan może być uwalniany w procesach górniczych oraz w wyniku rozkładu organicznego. Zmieszanie metanu z pyłem węglowym w odpowiednich proporcjach stwarza warunki do wybuchów pyłowych, które są jednym z głównych zagrożeń w kopalniach węgla. Z tego powodu, w standardach bezpieczeństwa, takich jak normy NFPA (National Fire Protection Association) oraz przepisach OSHA (Occupational Safety and Health Administration), zaleca się monitorowanie i kontrolowanie stężenia metanu w powietrzu w miejscach pracy. Przykładem są systemy wentylacyjne, które mają na celu utrzymanie stężenia metanu poniżej progu wybuchowości, co jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników oraz zapobiegania katastrofom w przemyśle wydobywczym.
Dostępne opcje, takie jak CO2, NO2 i CO, mogą wprowadzać w błąd w kontekście wybuchowości pyłu węglowego. Dwutlenek węgla (CO2) jest gazem niepalnym, a jego obecność w atmosferze kopalnianej jest stosunkowo bezpieczna w kontekście wybuchów, ponieważ nie wspomaga spalania. Użycie CO2 jako środka gaśniczego w sytuacjach pożarowych w kopalniach jest dobrym przykładem jego właściwości jako gazy, które tłumi ogień, a nie go wspomaga. Tlenek azotu (NO2) jest gazem toksycznym, ale jego obecność nie ma związku ze wzrostem zdolności wybuchowej pyłu węglowego. W rzeczywistości, NO2 jest bardziej związany z problemami zdrowotnymi i zanieczyszczeniem środowiska niż z zagrożeniem wybuchowym. Z kolei tlenek węgla (CO) jest palnym gazem, ale jego rola w zwiększaniu zdolności wybuchowej pyłu węglowego jest ograniczona w porównaniu do metanu. CO jest produktem niepełnego spalania i chociaż może być niebezpieczny w kontekście toksyczności, nie generuje takich samych warunków wybuchowych jak metan. W kontekście bezpieczeństwa w przemyśle wydobywczym, kluczowe jest zrozumienie, jakie gazy mogą zwiększać ryzyko wybuchu, aby skutecznie wdrażać procedury zabezpieczające oraz odpowiednie metody wentylacji, które mają na celu minimalizację ryzyka i zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu pracy.