Zasada złotego podziału, zwana też złotą proporcją, od wieków wykorzystywana jest w projektowaniu, zwłaszcza tam, gdzie zależy nam na harmonii wizualnej – moim zdaniem to taka sprawdzona droga do ładnego i czytelnego układu stron. Proporcja 1 : 1,618 jest właśnie tym matematycznym złotym środkiem, który nie tylko dobrze wygląda, ale i ułatwia czytanie, bo oko naturalnie „lubi” taki rozkład elementów na stronie. W praktyce stosuje się ją przy projektowaniu kolumny książkowej, czyli tej przestrzeni, gdzie pojawia się tekst główny, często w odniesieniu do marginesów lub stosunku szerokości do wysokości kolumny. Sporo typografów i grafików podkreśla, że złoty podział daje wrażenie równowagi, dlatego na przykład marginesy boczne są proporcjonalnie mniejsze lub większe właśnie według tej zasady. Często można to zobaczyć w elegancko zaprojektowanych książkach czy katalogach, gdzie tekst zdaje się „oddychać”, nie jest przytłoczony, a czytelnik łatwiej skupia się na treści. Standardy branżowe, takie jak publikacje Roberta Bringhursta czy Jan’a Tschicholda, wręcz zalecają wykorzystywanie złotego podziału w projektowaniu layoutu stron, bo to po prostu działa. Moim zdaniem warto eksperymentować z tą proporcją nawet w prostych pracach, bo efekty są naprawdę widoczne – strona wygląda profesjonalnie, ale nie jest nudna czy przewidywalna.
Wiele osób projektując układ stron czy kolumn książkowych kieruje się intuicją, albo próbuje stosować proste proporcje, jak na przykład 1 : 0,376 czy 1 : 0,667. To wydaje się logiczne – łatwiej liczyć i szybciej coś rozplanować, ale niestety te liczby nie mają związku z zasadą złotego podziału. Proporcja 1 : 0,376 może sugerować próbę podziału strony na mniejsze fragmenty, ale prowadzi do zbyt dużych różnic między szerokością a wysokością kolumny, przez co tekst może być albo za wąski, albo za szeroki, a marginesy nienaturalnie duże lub małe. Podobnie 1 : 0,667 przypomina stosunek 2:3, co bywa używane w fotografii czy niektórych wydrukach, jednak nie oddaje subtelności złotego podziału. Z kolei 1 : 1,353 może wyglądać z pozoru jak sensowna proporcja, ale jest to stosunek bliski typowym papierowym formatom, jak A4 do A5, a nie złotemu podziałowi. Takie podejścia wynikają zwykle z mylenia uniwersalnych proporcji z matematyczną precyzją złotego środka. W branży projektowej standardem jest stosowanie złotej proporcji 1 : 1,618, ponieważ zapewnia ona wizualną równowagę, a kolumny są dzięki temu czytelniejsze i bardziej atrakcyjne. Ignorowanie tego standardu prowadzi często do przypadkowych i mniej estetycznych kompozycji, które niekoniecznie ułatwiają odbiór treści czy przyjemność z czytania. W praktyce polecam korzystanie z narzędzi do wyznaczania złotego podziału i nie sugerowanie się popularnymi, lecz nieprecyzyjnymi proporcjami – to naprawdę robi różnicę, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się nieistotne.