Inwentaryzacja nadzwyczajna jest kluczowym procesem, który przeprowadza się w sytuacjach nieprzewidzianych, takich jak kradzież czy włamanie. W takich przypadkach następuje nagła potrzeba ustalenia rzeczywistego stanu zapasów, co pozwala na odpowiednie zarządzanie stratami oraz wprowadzenie działań naprawczych. W sytuacji włamania, inwentaryzacja ma na celu nie tylko ustalenie, co zostało skradzione, ale także zabezpieczenie pozostałych zasobów oraz zaplanowanie dalszych działań, takich jak zgłoszenie sprawy na policję czy aktualizacja systemu zabezpieczeń. Warto zauważyć, że zgodnie z dobrymi praktykami w obszarze zarządzania magazynem i finansami, regularne przeprowadzanie inwentaryzacji, w tym nadzwyczajnych, jest elementem systemów kontroli wewnętrznej, co pozwala na minimalizowanie ryzyka strat oraz optymalizację procesów. Przykłady zastosowania inwentaryzacji nadzwyczajnej obejmują również sytuacje związane z zdiagnozowaniem nieprawidłowości w stanach magazynowych, które mogą sugerować inne nieprawidłowości operacyjne, co jest niezbędne do wyciągania wniosków i podejmowania kroków naprawczych.
Przeprowadzanie inwentaryzacji na koniec roku kalendarzowego oraz w regularnych odstępach czasu z myślą o kontrolowaniu poziomu zapasów jest standardową praktyką, jednakże nie jest to okres ani sytuacja, która definiuje inwentaryzację nadzwyczajną. Takie podejście może prowadzić do mylnego rozumienia celów oraz metod inwentaryzacji, bowiem inwentaryzacje cykliczne mają na celu monitorowanie i optymalizację stanu zapasów w czasach stabilnych, a nie w sytuacjach kryzysowych. Innym błędem jest myślenie, że inwentaryzacja powinna być przeprowadzana jedynie przy przekazywaniu odpowiedzialności za towary innemu pracownikowi. Chociaż w takiej sytuacji rzeczywiście zaleca się inwentaryzację, aby potwierdzić stan przekazywanych towarów, nie jest to jedyny moment wymagający przeprowadzenia nadzwyczajnej inwentaryzacji. W praktyce, inwentaryzacja nadzwyczajna powinna być podejmowana zawsze wtedy, gdy występuje podejrzenie nieprawidłowości, a także w sytuacjach, w których zachowanie zasobów może być zagrożone. Warto również podkreślić, że nieprzemyślane zarządzanie inwentaryzacją może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych dla firmy, w tym do strat związanych z kradzieżą, nieprawidłowościami księgowymi oraz problemami z kontrolą jakości towarów.