Pasteryzacja to proces konserwowania żywności, który obejmuje krótkotrwałe podgrzewanie produktu do temperatury od 60 do 100 stopni Celsjusza. Celem pasteryzacji jest zabicie patogenów oraz niektórych bakterii, jednocześnie minimalizując zmiany w smaku i jakości żywności. Pasteryzacja jest powszechnie stosowana w przemyśle mleczarskim, gdzie mleko jest podgrzewane, a następnie szybko schładzane, co pozwala na jego dłuższe przechowywanie bez ryzyka zepsucia. Proces ten jest również stosowany do soków owocowych, dżemów oraz innych przetworów, co pozwala na ich bezpieczne spożycie. Warto podkreślić, że pasteryzacja różni się od sterylizacji, która wymaga wyższych temperatur i dłuższego czasu działania, co prowadzi do całkowitego zniszczenia mikroorganizmów. W kontekście standardów branżowych, wiele krajów ustanowiło normy dotyczące procesu pasteryzacji, które gwarantują bezpieczeństwo żywności oraz jej jakość.
Pojęcia takie jak sterylizacja, blanszowanie czy tyndalizacja często są mylone z pasteryzacją, co może prowadzić do nieporozumień. Sterylizacja to proces, który wymaga wyższych temperatur, zazwyczaj powyżej 100 stopni Celsjusza, przez dłuższy czas, aby całkowicie zabić wszystkie formy życia mikrobiologicznego, w tym przetrwalniki bakterii. Jest to metoda stosowana głównie w przemyśle farmaceutycznym oraz w produkcji żywności, która ma być przechowywana przez dłuższy czas w warunkach, gdzie nie jest dostępny chłód. Blanszowanie, z kolei, to proces polegający na krótkotrwałym gotowaniu warzyw w gorącej wodzie lub parze, a następnie ich szybkim schłodzeniu. Blanszowanie stosuje się głównie w celu zachowania koloru, tekstury oraz wartości odżywczych warzyw przed ich zamrożeniem. Tyndalizacja to metoda, która polega na wielokrotnym ogrzewaniu produktu w temperaturze około 100 stopni Celsjusza, ale z przerwami na schłodzenie, co ma na celu zniszczenie przetrwalników bakterii. Wszystkie te procesy mają swoje specyficzne zastosowania i cele, ale różnią się od pasteryzacji, która jest bardziej ukierunkowana na szybkie przedłużenie trwałości produktów spożywczych bez ich nadmiernego przetwarzania.