To właśnie jaz został przedstawiony na tym zdjęciu. Jazy to specyficzne budowle hydrotechniczne, których głównym zadaniem jest piętrzenie wody w rzekach lub kanałach na określonym poziomie. Najczęściej spotyka się je na rzekach o niewielkim przepływie, gdzie regulacja poziomu wody jest kluczowa – na przykład dla rolnictwa, ochrony przeciwpowodziowej albo zapewnienia odpowiedniego poziomu wody dla żeglugi lub poboru wody do celów komunalnych. To, co wyróżnia jaz, to obecność prostej konstrukcji piętrzącej – czasem zamknięć ruchomych, ale na zdjęciu dokładnie widać stały próg z przepływającą przez niego wodą. W codziennej praktyce inżyniera wodnego jazy są nieodzownym elementem regulacji rzek i gospodarki wodnej, a ich właściwe zaprojektowanie zgodnie z normami, np. Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 2006 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne, jest kluczowe dla bezpieczeństwa. Moim zdaniem warto zwrócić uwagę, że jazy nie służą ani do nawigacji (jak śluzy), ani do długoterminowego magazynowania dużych ilości wody (to domena zapór). Ich rola jest bardziej operacyjna i elastyczna – pozwalają szybko dostosować poziom piętrzenia do aktualnych potrzeb, a to w praktyce często ratuje pola uprawne czy zabezpiecza przed podtopieniami. Z mojego doświadczenia, dobrze zaprojektowany jaz potrafi nieźle ułatwić życie użytkownikom wód.
Często zdarza się, że konstrukcje hydrotechniczne mylą się ze sobą, ponieważ na pierwszy rzut oka mogą wyglądać podobnie. Na zdjęciu jednak nie mamy do czynienia ani z wałem, ani ze śluzą, ani z klasyczną zaporą. Wał to budowla ziemna, której głównym zadaniem jest ochrona przed powodzią na dużych odcinkach, a nie regulacja poziomu wody w jednym punkcie; wały nie mają w swojej konstrukcji elementów umożliwiających kontrolowany przepływ wody przez ich korpus. Śluza natomiast służy do zmiany poziomu wody pomiędzy dwoma odcinkami kanału lub rzeki, umożliwiając przejście statków – rozpoznasz ją po specjalnych wrotach i komorze śluzowej, a tutaj takich elementów ewidentnie brak. Zapora z kolei to masywna budowla, która przegradza całą dolinę rzeki i umożliwia magazynowanie olbrzymich ilości wody, często na potrzeby energetyki lub zaopatrzenia ludności – tymczasem na ilustracji widać raczej niewielką konstrukcję o lokalnym zasięgu. Typowym błędem przy analizie takich zdjęć jest utożsamianie każdej budowli piętrzącej z zaporą lub śluzą, podczas gdy w polskiej praktyce inżynierskiej właśnie jazy – zarówno stałe, jak i ruchome – są bardzo rozpowszechnione w roli prostych urządzeń do regulacji poziomu wody. Trzeba pamiętać, że odpowiedni dobór typu budowli wynika z funkcji, jaką ma pełnić, oraz lokalnych warunków hydrologicznych. Warto zawsze patrzeć na szczegóły konstrukcyjne i cel, do jakiego obiekt został zaprojektowany – w tym przypadku charakterystyczny przelew i brak komory śluzowej jednoznacznie wskazują na jaz.