Kwalifikacja: BUD.21 - Organizacja i prowadzenie robót związanych z budową obiektów inżynierii środowiska

Często spotykaną pomyłką jest utożsamianie śluzy z innymi budowlami hydrotechnicznymi, jak jaz, tama czy zapora. Jaz to ruchoma lub stała budowla na rzece, której głównym zadaniem jest piętrzenie wody do określonego poziomu – bez możliwości przeprowadzania statków przez różnicę poziomów. Tamy i zapory, chociaż czasem stosuje się te pojęcia zamiennie, są znacznie masywniejsze i mają przede wszystkim funkcje retencyjne, czyli gromadzenie wody w zbiornikach, albo ochronę przeciwpowodziową. Nie umożliwiają one przejścia jednostek między różnymi poziomami wody w sposób kontrolowany, tak jak robi to śluza. Moim zdaniem takie zamieszanie wynika często z tego, że wszystkie te obiekty mają coś wspólnego z wodą i betonem, ale ich role są zupełnie różne. Typowy błąd myślowy polega na tym, że widząc prostokątną komorę z wrotami, ktoś zakłada, że to tama lub zapora, bo kojarzy tylko z zatrzymywaniem wody. Tymczasem kluczowa różnica polega na funkcji – śluza to urządzenie dla żeglugi, które pozwala statkom pokonywać różnice wysokości, a nie tylko piętrzyć wodę czy ją zatrzymywać. W praktyce jaz czy tama nie mają komory śluzowej, a zapora raczej nie posiada urządzeń do przepuszczania statków, chyba że jest połączona ze śluzą – ale to są już złożone kompleksy hydrotechniczne. Dobrze jest to rozróżniać, bo od tego zależy bezpieczeństwo i właściwe użytkowanie infrastruktury wodnej.