Na przedstawionym rysunku widać klasyczny przykład systemu odgazowania składowiska odpadów. Rura perforowana ułożona w górnej warstwie, otoczona żwirem i zabezpieczona geowłókniną, służy właśnie do odprowadzania gazu składowiskowego, najczęściej mieszaniny metanu i dwutlenku węgla, które powstają w procesach rozkładu odpadów biodegradowalnych. Wyprowadzenie gazu ponad powierzchnię terenu za pomocą rury pionowej minimalizuje ryzyko wybuchu lub emisji niekontrolowanych substancji do środowiska. W praktyce widziałem takie systemy na wielu nowych składowiskach i zawsze zwracano uwagę, że prawidłowe odgazowanie ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo i ochronę powietrza. W normach, takich jak PN-EN 14899 czy wytycznych Ministerstwa Klimatu, zawsze podkreśla się konieczność stosowania wydajnych systemów drenażu gazowego, bo nie tylko minimalizuje to ryzyko zapłonu, lecz pozwala na ewentualne odzyskiwanie gazu składowiskowego do celów energetycznych. Moim zdaniem, dobrze zaprojektowany drenaż gazu to podstawa nowoczesnego składowiska, bo bez tego trudno mówić o jakiejkolwiek kontroli nad procesami w jego wnętrzu. Zwróć uwagę, że układ taki, jak na ilustracji, nie nadaje się do odprowadzania płynów, co często jest mylone przez osoby mniej zaznajomione z branżą.
Wielu osobom skojarzenie systemu rur i żwiru z odprowadzaniem cieczy wydaje się naturalne, szczególnie że drenaż kojarzymy zwykle z wodami opadowymi lub odciekami. Jednak w przypadku składowisk odpadów istnieją wyraźne rozgraniczenia funkcjonalne między systemami odprowadzającymi różne media. Odcieki są odprowadzane z głębszych partii składowiska poprzez szczelne warstwy drenażowe i systemy zbiorcze, natomiast wody opadowe mają zazwyczaj własne odwodnienia powierzchniowe, zapobiegające przedostawaniu się nadmiaru wody do masy odpadów. Wód podziemnych nie usuwa się aktywnie ze składowiska – wręcz przeciwnie, odizolowanie ich od masy odpadów to element zabezpieczenia środowiskowego. Typowym błędem jest utożsamianie każdej rury perforowanej na składowisku z systemem drenażu cieczy, podczas gdy w górnych warstwach składowiska, zaraz pod warstwą rekultywacyjną, drenaż gazu pełni kluczową rolę. To on odpowiada za kontrolowane odprowadzenie gazów składowiskowych, powstających w wyniku procesów beztlenowych zachodzących w głębi odpadów. Ignorowanie tego rozróżnienia prowadzi do projektowych wpadek, które mogą skutkować niebezpiecznym gromadzeniem się gazów. Z mojego doświadczenia wynika, że tylko wyraźne oddzielenie funkcji poszczególnych systemów drenażowych pozwala zachować bezpieczeństwo użytkowania składowiska i zgodność z przepisami ochrony środowiska. Warto też pamiętać, że zgodnie z praktyką branżową, każdy typ odcieku czy gazu wymaga własnej, precyzyjnie zaprojektowanej infrastruktury zbiorczej.