Odpowiedź 27 m jest jak najbardziej prawidłowa, bo właśnie taka szerokość terenu wynika z podstawowych zasad projektowania zapór ziemnych o tego typu przekroju. Kluczową rolę gra tutaj sposób wyznaczania szerokości podstawy – trzeba uwzględnić nie tylko szerokość korony (w tym przypadku 3 m), ale również nachylenie skarp z obu stron, czyli od strony upustu (stosunek 1:3 – jedna część pionu na trzy poziomu) oraz od strony odwodnej (stosunek 1:1 – jedna część pionu na jedną poziomu). Jeśli postawimy ten przekrój na liczbach, to dostajemy: od strony wody 3 × 6 m = 18 m (bo 1:3 – 3 metry w poziomie na każdy 1 metr w pionie), od strony narzutu kamiennego 1 × 6 m = 6 m oraz sama korona 3 m. Sumując: 18 + 3 + 6 = 27 m. To wynik, który obowiązuje w praktyce przy takich parametrach, a podobne obliczenia znajdziesz w normach i wytycznych branżowych, np. w rozporządzeniach dotyczących budowli hydrotechnicznych czy normach PN-EN. W praktyce tak szeroki pas zapewnia nie tylko odpowiednią stateczność i bezpieczeństwo zapory, ale też ułatwia prowadzenie prac konserwacyjnych. Wielu wykonawców i projektantów właśnie tak podchodzi do tematu – to nie jest przypadkowa liczba, tylko wynikająca z logiki konstrukcyjnej. Moim zdaniem warto zawsze zapamiętać ten sposób liczenia, bo można go spokojnie przełożyć na inne przypadki w hydrotechnice.
Często podczas liczenia szerokości podstawy zapory spotyka się myślenie uproszczone, które prowadzi do pominięcia pełnej geometrii przekroju. Wiele osób przyjmuje tylko nachylenie jednej ze skarp lub ogranicza się do szerokości korony i jednej skarpy, zapominając o drugiej stronie, albo nie uwzględnia nachylenia obu skarp zgodnie z danymi technicznymi. W praktyce bywa i tak, że ktoś zamiast przeliczyć proporcje nachyleń, błędnie dodaje tylko szerokość korony do jednej długości podstawy wynikającej z nachylenia, stąd biorą się zaniżone odpowiedzi, takie jak 18, 21 czy 24 metry. Tymczasem zgodnie z praktyką projektową i przepisami budowlanymi dla obiektów hydrotechnicznych (tu szczególnie dla zapór o konstrukcji ziemnej z narzutem kamiennym) należy zawsze liczyć szerokość podstawy jako sumę szerokości korony oraz „ramion” skarp wynikających z zadanych nachyleń po obu stronach zapory. Jeśli jedna skarpa ma nachylenie 1:3, to znaczy, że jej szerokość podstawy to 3 razy wysokość (tutaj 18 m przy 6 m wysokości), druga skarpa o nachyleniu 1:1 to 1 × 6 m = 6 m, a korona to kolejne 3 m. Typowy błąd polega na nieuwzględnieniu którejś z tych wartości lub pomyleniu proporcji. W rzeczywistych projektach każdy metr szerokości jest istotny dla stabilności budowli – zbyt wąski pas terenu to zagrożenie utratą stateczności całego obiektu, co może się skończyć katastrofą budowlaną. Moim zdaniem szczególnie ważne jest, żeby nie ulegać pokusie „zaokrąglania” lub upraszczania tych obliczeń, bo w hydrotechnice bezpieczeństwo to absolutny priorytet. Wiedza o takich proporcjach przyda się nie tylko na egzaminie, ale też w codziennej pracy przy realizacji i kontroli budów wodnych.