Kwalifikacja: TLO.02 - Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej
Drogę startową w użyciu określa
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Prawidłowo, drogę startową w użyciu wyznacza zawsze kontroler lotniska, czyli ten z wieży (TWR). To jest absolutna podstawa organizacji ruchu lotniczego na lotniskach, niezależnie czy mówimy o dużym, międzynarodowym porcie czy małym aeroklubie z wieżą kontroli. Z punktu widzenia procedur ICAO i realiów operacyjnych, to właśnie TWR decyduje nie tylko o tym, która droga startowa aktualnie obowiązuje, ale też o jej zmianie, zamknięciu i innych aspektach wykorzystania. To wynika z konieczności zapewnienia separacji ruchu, bezpieczeństwa oraz płynności operacji. Przykładowo, nawet jeśli pogoda lub wiatr sugerują użycie określonej drogi, ostateczną decyzję podejmuje kontroler, bo ma pełny obraz sytuacji na ziemi i w powietrzu. Czasem bywa tak, że kontrole zbliżania mogą coś zasugerować, zwłaszcza na większych lotniskach z kilkoma pasami, ale nigdy nie mają decydującego głosu. Moim zdaniem to też dobra praktyka, bo centralizuje odpowiedzialność i minimalizuje ryzyko nieporozumień. Z punktu widzenia pilota – zawsze czekasz na wyraźną informację od TWR, którą drogę startową masz wykorzystać, nawet jeśli wydaje się to oczywiste. Tak samo przy operacjach VFR czy IFR – TWR jest tu wyrocznią. Dla własnego bezpieczeństwa warto o tym pamiętać, bo czasem nieoczywiste decyzje kontrolera mają swoje uzasadnienie, na przykład przez prace na drodze, szkolenia czy inne ruchy naziemne. To taki elementarz lotniczy, który każdy powinien mieć w głowie jeszcze zanim zacznie praktycznie latać.
W lotnictwie bardzo łatwo się pomylić, jeśli nie rozumie się podstawowego podziału kompetencji pomiędzy różne służby ruchu lotniczego. Kontroler Zbliżania (APP) odpowiada za ruch w przestrzeni wokół lotniska, zwykle w strefie TMA, i choć koordynuje podejścia, to nie ma uprawnień do wyznaczania dróg startowych w użyciu – jego zadanie kończy się zwykle na przekazaniu statku powietrznego do TWR, gdy zbliża się do lotniska. Z kolei organ FIS, czyli Służba Informacji Powietrznej, to zespół, który dostarcza ogólne dane o ruchu i warunkach w powietrzu, ale nie zarządza bezpośrednio ruchem na lotnisku, ani nie wyznacza dróg startowych – to typowy błąd wynikający z nieznajomości zakresu ich obowiązków. FIS działa bardziej jako informator i wsparcie, a nie decydent. Załoga statku powietrznego, choć bywa, że na niekontrolowanych lotniskach sama wybiera drogę startową na podstawie dostępnych informacji i analizy warunków, to jednak w strefach kontrolowanych – a pytanie dotyczy właśnie takich sytuacji – załoga nie ma prawa do samodzielnego podejmowania takiej decyzji. To bardzo częsty błąd w rozumowaniu, bo w praktyce piloci, zwłaszcza początkujący, czasami myślą, że mogą o wszystkim decydować sami, a to prowadzi do niepotrzebnych konfliktów czy nawet niebezpiecznych sytuacji. Cała idea kontroli lotniska (TWR) polega właśnie na tym, by jeden organ, mający podgląd na całość ruchu i sytuacji naziemnej, centralnie zarządzał kolejnością startów, lądowań i wyborem dróg startowych. To jest zarówno standard ICAO, jak i fundament bezpieczeństwa lotów. Zapamiętaj – nawet jeśli wydaje się, że warunki sugerują wybór innej drogi startowej, zawsze czekaj na dyspozycję z wieży. Decyzje oparte na domysłach albo nadinterpretacji swoich kompetencji mogą skończyć się naruszeniem przepisów i potencjalnie bardzo groźną sytuacją w ruchu naziemnym.