Kwalifikacja: TLO.02 - Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej
Kategorie: Procedury operacyjne Bezpieczeństwo i ochrona
Głównym dokumentem opisującym wymagania w zakresie ochrony dla danego portu lotniczego jest
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Program ochrony lotniska to w praktyce główny dokument, który precyzyjnie opisuje wszystkie wymagania związane z ochroną portu lotniczego, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Moim zdaniem to taki fundament bezpieczeństwa – zawiera dokładne procedury, instrukcje i sposoby reagowania na różne zdarzenia na terenie lotniska. W tym programie znajdują się opisy stref bezpieczeństwa, zasady kontroli dostępu, wymagania wobec pracowników, jak też sposoby identyfikacji i obsługi potencjalnych zagrożeń, takich jak np. pozostawione bagaże czy podejrzane osoby. Z mojego doświadczenia wynika, że program ochrony lotniska jest dokumentem bardzo praktycznym – odnosi się do konkretnego obiektu i uwzględnia jego specyfikę, co ma ogromne znaczenie w codziennym funkcjonowaniu lotniska. To nie jest suchy teoretyczny zapis, tylko prawdziwe narzędzie pracy, które musi być zgodne z wytycznymi ICAO, rozporządzeniami UE oraz krajowymi przepisami, np. Prawem lotniczym. W branży lotniczej często mówi się, że jeżeli coś nie jest opisane w programie ochrony, to de facto nie istnieje jako obowiązująca procedura – dlatego tak ważne jest, by ten dokument był na bieżąco aktualizowany i dokładnie znany wszystkim pracownikom ochrony oraz zarządzającym lotniskiem. W praktyce to właśnie na jego podstawie przeprowadza się audyty i kontrole, więc znajomość jego treści to podstawa profesjonalizmu w tej dziedzinie.
W praktyce branży lotniczej można się spotkać z pewnym zamieszaniem dotyczącym dokumentacji i zakresów odpowiedzialności. Wiele osób kieruje się przyzwyczajeniami lub myli pojęcia, które wydają się podobne, ale mają zupełnie inne funkcje. Przykładowo, podręcznik SMS, czyli Safety Management System, służy zarządzaniu bezpieczeństwem operacyjnym, a nie ochroną przed zagrożeniami typu akty terrorystyczne czy wtargnięcia osób nieupoważnionych. To dwa zupełnie różne światy – SMS skupia się na ryzyku operacyjnym, prewencji wypadków lotniczych i analizie niedoskonałości techniczno-organizacyjnych, a nie ochronie fizycznej lotniska jako takiej. Instrukcja operacyjna lotniska natomiast stanowi zbiór procedur dotyczących prowadzenia codziennych działań na lotnisku, takich jak manewrowanie statków powietrznych, obsługa naziemna, zarządzanie ruchem czy reagowanie na sytuacje awaryjne – ale znowu, to nie jest dokument poświęcony ochronie w rozumieniu security. Często spotykam się z opinią, że załączniki do konwencji chicagowskiej, np. Załącznik 1, mogą regulować zagadnienia ochronne. To błąd, bo Załącznik 1 dotyczy licencjonowania personelu lotniczego, a nie bezpieczeństwa portów. Takie myślenie wynika, moim zdaniem, z automatycznego utożsamiania przepisów ICAO z każdym aspektem lotnictwa, co nie zawsze się sprawdza. W rzeczywistości to program ochrony lotniska jest kluczowym, praktycznym i prawnym narzędziem zarządzania wszystkimi zagadnieniami security na danym obiekcie. Pozostałe wymienione dokumenty mogą się wiązać z bezpieczeństwem w szerszym sensie, ale nie zawierają szczegółowych wytycznych dotyczących ochrony zgodnych z aktualnymi wymogami krajowymi oraz międzynarodowymi. Praktyka pokazuje, że błędna identyfikacja właściwych dokumentów prowadzi najczęściej do nieprawidłowego wdrażania procedur ochronnych i niepotrzebnych problemów podczas audytów lub kontroli.