Kwalifikacja: TLO.02 - Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej
Kategorie: Służby lotniskowe Bezpieczeństwo i ochrona
Jednostka nadzorująca pracę służb ochrony w porcie lotniczym w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego jest
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Straż Graniczna to w praktyce najważniejsza służba odpowiedzialna za bezpośredni nadzór nad ochroną lotnictwa cywilnego na terenie portów lotniczych w Polsce. Wynika to nie tylko z obowiązujących przepisów krajowych, ale też ze standardów międzynarodowych, takich jak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 300/2008 oraz załącznik 17 do Konwencji Chicagowskiej. Tak naprawdę, to właśnie funkcjonariusze Straży Granicznej są obecni na lotnisku na co dzień i bezpośrednio odpowiadają za wdrażanie i kontrolę procedur bezpieczeństwa. Przykładowo, gdy pojawi się podejrzany bagaż lub osoba próbująca nieautoryzowanego dostępu do strefy zastrzeżonej – to właśnie oni interweniują, współpracując często z innymi służbami, ale zawsze zachowując rolę koordynującą. Moim zdaniem nie da się dobrze funkcjonować w branży ochrony lotnictwa bez świadomości, jaka jest faktycznie rola Straży Granicznej na lotnisku – to nie tylko „strażnicy granic”, ale realni menedżerowie bezpieczeństwa. Często spotyka się mylne skojarzenia, że to np. lotniskowy operator albo celni mają decydujący głos. Jednak w praktyce to właśnie Straż Graniczna jest w centrum wszystkich kluczowych procesów zabezpieczenia portu lotniczego, prowadzi nadzór nad firmami ochroniarskimi i dba o zgodność z wytycznymi krajowymi i unijnymi. Warto o tym pamiętać, bo takie pytania wracają na egzaminach i rozmowach kwalifikacyjnych.
W portach lotniczych funkcjonuje kilka różnych służb, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się równie ważne dla bezpieczeństwa, ale ich kompetencje są wyraźnie rozdzielone. Urząd Celny odpowiada głównie za kontrolę przewozu towarów i egzekwowanie przepisów celnych, a nie za ochronę lotnictwa cywilnego jako taką. Ich rola koncentruje się na aspektach ekonomicznych, czyli walce z przemytem lub nielegalnym przewozem towarów. Policja natomiast działa w zakresie utrzymania porządku publicznego i reagowania na przestępstwa, jednak nie sprawuje bezpośredniego nadzoru nad ochroną służb portowych czy wdrażaniem procedur wynikających z przepisów lotniczych. W praktyce policjanci pojawiają się na lotnisku przy poważniejszych incydentach, ale nie są tą jednostką, która na co dzień nadzoruje działania ochrony. Z kolei Dyżurny Operacyjny Portu Lotniczego jest pracownikiem służb portowych, który faktycznie dba o bieżące funkcjonowanie lotniska, koordynuje wiele działań, ale nie ma uprawnień i kompetencji do nadzorowania służb ochrony w kontekście ochrony lotnictwa cywilnego w rozumieniu prawa. Często powielanym błędem jest utożsamianie codziennej obecności tych służb na lotnisku z ich nadrzędną rolą w systemie zabezpieczeń – tymczasem tylko Straż Graniczna ma ustawowy obowiązek zapewnienia nadzoru nad realizacją przepisów z zakresu ochrony lotnictwa cywilnego, w tym nadzoru nad firmami ochroniarskimi. Takie rozróżnienie jasno wynika z prawa krajowego oraz wytycznych europejskich (np. rozporządzenie 300/2008). W branży lotniczej bardzo ważne jest, by rozumieć te niuanse i nie dać się zwieść pozornemu podziałowi kompetencji – w rzeczywistości liczy się, kto ma faktycznie narzędzia prawne i operacyjne do kontroli całego systemu ochrony portu. Z mojego doświadczenia wynika, że wiele osób wciąż uważa, że każda służba obecna na lotnisku ma taki sam zakres uprawnień, co prowadzi do błędnych wyobrażeń o procesach bezpieczeństwa.