Kwalifikacja: TLO.02 - Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej
Kategorie: Procedury operacyjne Bezpieczeństwo i ochrona Statki powietrzne i wyposażenie
Strefa niebezpieczna silnika odrzutowego przepływowego znajduje się
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Dokładnie tak, strefa niebezpieczna silnika odrzutowego przepływowego znajduje się zarówno przed, jak i za silnikiem. To nie jest przypadek – wynika to z dwóch kluczowych zjawisk towarzyszących pracy tego rodzaju napędu. Po pierwsze, z przodu silnika mamy do czynienia z potężnym zasysaniem powietrza. Przepływowy silnik odrzutowy potrafi wciągnąć luźne przedmioty, narzędzia, a nawet niewłaściwie zabezpieczone elementy garderoby z odległości kilku metrów. Moim zdaniem wiele osób nie docenia tego ryzyka, a przecież wystarczy jedna chwila nieuwagi, by doszło do poważnego wypadku. Z kolei za silnikiem sytuacja jest odwrotna – tutaj wydostaje się strumień spalin o bardzo dużej prędkości, temperaturze i ciśnieniu. Prąd odrzutowy może nie tylko oparzyć, ale i przewrócić człowieka czy uszkodzić sprzęt znajdujący się zbyt blisko. Z mojego doświadczenia wynika, że dobre praktyki na lotniskach cywilnych i wojskowych wymagają wyraźnego oznakowania obu tych stref na płycie postojowej – często maluje się specjalne linie ostrzegawcze na ziemi. Warto pamiętać, że w różnych typach silników granice tych stref trochę się różnią, zależnie od mocy jednostki, ale zasada ogólna pozostaje. Standardy lotnicze, np. ICAO czy EASA, bardzo mocno podkreślają znaczenie zachowania bezpiecznych odległości zarówno przed, jak i za silnikiem podczas uruchamiania, testów czy obsługi naziemnej.
Wiele osób błędnie uważa, że niebezpieczeństwo wokół silnika odrzutowego dotyczy wyłącznie jednej strony albo samej obudowy. Jednak taka interpretacja przeczy zarówno zasadom działania tych silników, jak i podstawowym standardom bezpieczeństwa stosowanym na lotniskach. Skupienie się wyłącznie na obszarze za silnikiem, gdzie faktycznie występuje ekstremalnie gorący i szybki strumień spalin, to zaledwie połowa prawdy. Owszem, z tyłu silnika rzeczywiście mamy do czynienia z tzw. jet blast, który potrafi przewrócić nawet ciężkie przedmioty i jest groźny dla ludzi, ale równie istotne i często niedoceniane jest zagrożenie z przodu silnika. Tutaj działa bowiem silny efekt ssący – wciągane jest powietrze z dużą siłą i dosłownie wszystko, co znajdzie się zbyt blisko, może zostać „wessane” do środka, co bywa przyczyną poważnych wypadków. Często powtarzanym błędem jest traktowanie strefy niebezpiecznej jako otaczającej cały silnik dookoła (niektórzy wyobrażają to sobie jak pole magnetyczne), co jest nieprecyzyjne – realne zagrożenia koncentrują się głównie w osi przód-tył, a boczne obszary są względnie bezpieczniejsze, choć wiadomo, że zawsze należy zachować ogólną ostrożność. Branżowe standardy, takie jak wytyczne ICAO, NATO czy procedury stosowane przez linie lotnicze, jasno określają, że strefy wyznacza się właśnie przed i za silnikiem, z wyraźnym uwzględnieniem siły zasysania i wyrzutu spalin. Pomijanie któregoś z tych obszarów może prowadzić do poważnych, nawet śmiertelnych wypadków – szczególnie często zdarzało się to w przeszłości, zanim wprowadzono rygorystyczne szkolenia i oznakowanie. Moim zdaniem kluczowe jest, żeby zawsze pamiętać o obu kierunkach – zarówno o tym, co silnik może „zassać”, jak i o potężnym podmuchu z tyłu. To podstawowa wiedza każdego mechanika lotniczego i załogi naziemnej.