Kalibracja to proces, który ma na celu zapewnienie dokładności i wiarygodności pomiarów wykonywanych przez przyrządy pomiarowe. W praktyce oznacza to porównanie wskazań przyrządu z wartościami wzorcowymi, a następnie dostosowanie jego parametrów, aby wskazania te były zgodne z rzeczywistością. Na przykład, w laboratoriach zajmujących się analizą chemiczną, kalibracja wag czy pipet jest kluczowa dla uzyskania wiarygodnych wyników. Proces ten powinien być przeprowadzany zgodnie z normami takimi jak ISO 17025, które definiują wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów. Regularna kalibracja nie tylko zwiększa dokładność pomiarów, ale również zapewnia zgodność z wymaganiami prawnymi i normami branżowymi, co jest istotne w kontekście audytów i certyfikacji. Kalibracja jest zatem niezbędnym krokiem przed wprowadzeniem przyrządu do użytku, aby mieć pewność, że jego wyniki będą miały odpowiednie znaczenie i mogą być stosowane w dalszych analizach.
Regulacja, konserwacja i normalizacja to procesy, które, mimo że mogą być mylnie utożsamiane z kalibracją, nie spełniają tej samej funkcji. Regulacja odnosi się do dostosowywania przyrządu tak, aby jego działanie było zgodne z określonymi normami operacyjnymi lub wymaganiami, jednak nie koncentruje się na zapewnieniu dokładności pomiarów. Na przykład, regulacja termometru może polegać na dostosowaniu jego wskazań do określonego zakresu temperatur, ale nie gwarantuje, że te wskazania są zgodne z rzeczywistymi wartościami wzorcowymi. Konserwacja obejmuje działania mające na celu utrzymanie przyrządów w dobrym stanie, co może obejmować czyszczenie czy wymianę zużytych części, ale nie zapewnia to ich precyzji w pomiarach. Normalizacja to proces ustalania standardów, które mogą być wykorzystywane do określenia, jak powinny wyglądać dane pomiary, jednak nie jest to proces kalibracji. Kluczowym błędem myślowym w tym przypadku jest mylenie tych pojęć, co może prowadzić do sytuacji, w których przyrząd pomiarowy, mimo że jest regularnie konserwowany lub regulowany, może dostarczać nieprecyzyjnych wyników. Dlatego tak ważne jest, aby przed wprowadzeniem przyrządów do użytku przeprowadzić właściwą kalibrację, co zapewni ich niezawodność i dokładność w pomiarach.