Kwalifikacja: MEC.09 - Organizacja i nadzorowanie procesów produkcji maszyn i urządzeń
Zawód: Technik mechanik
Jakiego rodzaju obróbkę cieplną powinno się zastosować dla wału z materiału stalowego 45 (C45) przeznaczonego do pracy w warunkach dużego obciążenia?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Ulepszanie cieplne to proces, który łączy hartowanie z odpuszczaniem, co prowadzi do uzyskania optymalnych właściwości mechanicznych stali 45 (C45), która jest stalą węglową o średniej twardości. Dzięki temu zabiegowi zwiększa się twardość materiału oraz jego odporność na zużycie, co jest kluczowe w przypadku wałów pracujących pod dużym obciążeniem. Ulepszanie cieplne polega na podgrzaniu stali do temp. austenityzacji, a następnie szybkim chłodzeniu, co daje twardą mikrostrukturę. Po tym etapie następuje odpuszczanie, które ma na celu zmniejszenie wewnętrznych naprężeń oraz zwiększenie plastyczności, co zapobiega pękaniu. W praktyce, wały stosowane w przemyśle motoryzacyjnym, maszynowym czy budowlanym często poddawane są ulepszaniu cieplnemu, aby sprostać wymaganiom funkcjonalnym oraz zapewnić długotrwałą żywotność w trudnych warunkach pracy. Standardy takie jak ISO 683-1 oraz PN-EN 10083-2 wskazują na znaczenie tego procesu w obróbce cieplnej stali węglowych.
Hartowanie zwykłe jest procesem, który polega na podgrzaniu stali do temperatury austenityzacji, a następnie szybkim chłodzeniu w cieczy, co prowadzi do powstania twardej, ale kruchéj struktury. To podejście nie jest wystarczające dla wałów ze stali 45, które mają pracować pod dużym obciążeniem, ponieważ wysoka twardość osiągnięta w wyniku samego hartowania nie zawsze idzie w parze z odpowiednią wytrzymałością na zmęczenie. Odpuszczanie wysokie ma na celu zwiększenie plastyczności po hartowaniu, jednak nie jest to wystarczające, by zaspokoić potrzeby w kontekście pracy pod dużymi obciążeniami, zwłaszcza w długoterminowej eksploatacji. Hartowanie powierzchniowe z kolei polega na zwiększeniu twardości jedynie powierzchni materiału, co może prowadzić do problemów z jego rdzeniem, który pozostaje miękki i podatny na uszkodzenia. Ostatecznie, ulepszanie cieplne, będące połączeniem obu tych procesów, zapewnia równowagę między twardością a plastycznością, co jest kluczowe w aplikacjach wymagających wysokiej wydajności i niezawodności. Mylne może być także założenie, że każdy z tych procesów można stosować indywidualnie w każdych warunkach, co nie odpowiada rzeczywistym wymaganiom technicznym stawianym materiałom wykorzystywanym w intensywnych aplikacjach przemysłowych.