Na statku z zamontowaną śrubą stałą lewoskrętną podczas wykonywania cyrkulacji, czyli manewru polegającego na skręceniu statku przez maksymalne wychylenie steru, bardzo ważny jest kierunek tego zwrotu. Gdy wykonujemy zwrot w prawo, średnica cyrkulacji taktycznej jest mniejsza właśnie dzięki kierunkowi obrotu śruby. Wynika to z tego, że tzw. efekt śruby, czyli poprzeczny napór wody wywołany obrotem śruby, w przypadku śruby lewoskrętnej przy pracy na wstecz szczególnie mocno działa na rufę, przemieszczając ją w lewo. Ale nawet przy pracy naprzód przy zwrocie w prawo śruba wspomaga zamierzoną zmianę kursu. Dzięki temu, statek szybciej „załapuje” zwrot i zawraca ciaśniej. Takie zachowanie jest powszechnie obserwowane na statkach handlowych czy rybackich i dlatego w praktyce, np. przy manewrowaniu w ciasnych portach czy basenach, doświadczony kapitan wykorzystuje tę wiedzę, żeby bezpieczniej i efektywniej ustawić się względem nabrzeża. Z mojej perspektywy, znajomość takich detali często odróżnia dobrego manewrowca od kogoś, kto po prostu trzyma ster. Dodatkowo, w podręcznikach manewrowania (np. STCW) oraz na kursach na patent sternika morskiego to zagadnienie jest szczególnie podkreślane jako kluczowe dla bezpieczeństwa manewrów.
Temat wpływu kierunku zwrotu na średnicę cyrkulacji taktycznej statku z lewoskrętną śrubą stałą jest dość popularny i jednocześnie mylący dla wielu osób uczących się manewrowania. Najczęstszy błąd polega na założeniu, że śruba napędowa nie ma większego znaczenia dla zwrotności jednostki, a średnica cyrkulacji będzie zawsze taka sama, niezależnie od tego, w którą stronę wykonujemy manewr. Niestety, w rzeczywistości efekt śruby, czyli tzw. uderzenie śruby lub efekt poprzeczny, mocno wpływa na zachowanie statku. Nieprawidłowe jest założenie, że średnica jest mniejsza przy zwrocie w lewo lub że nie ma znaczenia kierunek – takie podejście ignoruje praktykę i obserwacje z codziennej eksploatacji. Często spotykaną pomyłką jest utożsamianie pracy naprzód i wstecz, a przecież efekt śruby może się nawet odwracać w zależności od biegu. Co do odpowiedzi, gdzie przy zwrocie w lewo średnica ma być równa cyrkulacji ustalonej – jest to uproszczenie, które nie uwzględnia dynamiki obrotu oraz wspomnianego efektu śruby. W praktyce, jeśli ktoś nie bierze pod uwagę tego, jak śruba pomaga lub przeszkadza przy konkretnym skręcie, może mieć poważne kłopoty przy manewrowaniu w ograniczonej przestrzeni portowej. Moim zdaniem to jeden z tych tematów, które naprawdę warto przetrenować na statku, bo teoria swoje, ale praktyka i wyczucie jednostki są kluczowe. Standardy branżowe, w tym materiały IMO i szkolenia STCW, wyraźnie podkreślają konieczność znajomości i zrozumienia wpływu śruby na manewrowość jednostki, bo od tego może zależeć nie tylko bezpieczeństwo statku, ale i całej załogi. W codziennej praktyce jest to wiedza, która po prostu bardzo się przydaje.