Kwalifikacja: TWO.07 - Pełnienie wachty morskiej i portowej

Kiedy analizujemy metody wyznaczania pozycji na morzu, łatwo pomylić się w interpretacji roli pomiaru wysokości Słońca. Wydaje się intuicyjne, że taki pomiar mógłby pozwolić określić długość geograficzną, jednak w rzeczywistości to nie jest takie proste. Długość geograficzną wyznacza się głównie na podstawie różnicy czasu pomiędzy momentem kulminacji Słońca a czasem referencyjnym z chronometru okrętowego. Z kolei sama wysokość Słońca w kulminacji daje nam informację o szerokości geograficznej, bo zależy ona od szerokości i deklinacji Słońca. Częsty błąd polega na myleniu tych dwóch parametrów – wielu początkujących sądzi, że wszystko można wyliczyć jednym wzorem, a to niestety nieprawda. Całkowita poprawka kompasu również nie jest związana z obserwacją Słońca w kulminacji, bo odnosi się do błędów magnetycznych i dewiacji instrumentu, a nie do astronomicznych wyznaczeń pozycji. Jeśli chodzi o poprawkę chronometru, to choć czas odgrywa kluczową rolę w wyliczaniu długości geograficznej, to sam pomiar wysokości Słońca jej nie zapewnia – trzeba jeszcze znać dokładny czas i odpowiednio go skorygować. Moim zdaniem najlepiej od razu zapamiętać, że szerokość geograficzna to domena wysokości Słońca w kulminacji, a długość – domena czasu i pozycji gwiazdy, lub Słońca, ale tylko z uwzględnieniem chronometru. Takie rozróżnienie jest zgodne z dobrymi praktykami nawigacyjnymi i podręcznikami marynarki handlowej. Warto o tym pamiętać, bo pomyłka w tym zakresie może skutkować poważnym błędem nawigacyjnym.