Kwalifikacja: TWO.07 - Pełnienie wachty morskiej i portowej

W branży morskiej często spotykam się z przekonaniem, że to szybkość rozładunku, powierzchnia pokładu czy nawet sama pojemność zbiorników najbardziej wpływają na stateczność tankowca. Tymczasem to są czynniki bardziej techniczne, organizacyjne albo związane z efektywnością operacji – a nie z fizyczną statecznością. Szybkość rozładunku owszem, może mieć znaczenie dla kontroli procesu i ryzyka powstawania tzw. efektu fali w zbiorniku (free surface effect), ale nawet przy wolnym rozładunku, jeżeli nie kontroluje się gdzie znajduje się środek ciężkości statku, można doprowadzić do groźnej sytuacji. Podobnie powierzchnia pokładu nie wpływa bezpośrednio na rozkład masy ani stabilność – to raczej parametr istotny przy operacjach pokładowych, ale nie przy zarządzaniu statecznością. Z kolei pojemność zbiorników określa jedynie ile ładunku można przewieźć czy wypompować, natomiast sama w sobie nie ma wpływu na bieżący balans statku. Typowym błędem myślowym jest patrzenie na zagadnienie tylko przez pryzmat wielkości i tempa operacji, tymczasem stateczność zawsze opiera się na fizycznych zasadach równowagi – środek ciężkości w relacji do środka wyporu i wysokość metacentryczna. Praktyka pokazuje, że skupienie się na niewłaściwych parametrach prowadzi do poważnych zaniedbań i, niestety, wypadków. Dobre praktyki oraz instrukcje ISM jasno mówią – kontrola środka ciężkości i rozłożenia masy to rzecz nadrzędna dla bezpieczeństwa podczas rozładunku ładunków płynnych.