CPA, czyli Closest Point of Approach, to jeden z najważniejszych parametrów, które na co dzień analizuje się na radarze morskim. Oznacza on punkt, w którym obiekt (na przykład inny statek lub przeszkoda) znajdzie się najbliżej naszego statku, jeśli oba będą kontynuować ruch po aktualnych kursach i prędkościach. To absolutnie podstawowa informacja podczas oceny ryzyka kolizji – moim zdaniem wręcz kluczowa, szczególnie gdy ruch wokół statku jest intensywny. W praktyce wygląda to tak: jeśli radar pokazuje bardzo małą wartość CPA, od razu trzeba się zastanowić nad manewrem unikowym, bo zbliżenie będzie naprawdę bliskie. Zgodnie z zasadami obowiązującymi w żegludze morskiej, dobrze jest stale monitorować CPA wszystkich jednostek znajdujących się w pobliżu. Z mojego doświadczenia wynika, że radarowe alarmy CPA są często pierwszym sygnałem ostrzegawczym, zanim coś zobaczymy gołym okiem. Warto też podkreślić, że CPA jest podstawą do uruchamiania alarmów kolizyjnych w systemach ARPA (Automatic Radar Plotting Aid), które pomagają w prowadzeniu nawigacji zgodnie z dobrymi praktykami i wymaganiami międzynarodowych przepisów, jak COLREG. Utrzymywanie odpowiedniego dystansu (CPA powyżej wartości alarmowej, np. 1 Nm) pomaga uniknąć niebezpiecznych sytuacji, a szybka interpretacja tego wskaźnika – to już po prostu codzienność na mostku.
Często można się pomylić, bo skróty BRG, RNG, CPA i TCPA pojawiają się na radarach i są bardzo do siebie podobne na pierwszy rzut oka – zwłaszcza kiedy człowiek dopiero zaczyna przygodę z nawigacją morską. BRG (Bearing) to po prostu namiar, czyli kierunek, w którym widzimy cel względem dziobu własnego statku. W żargonie mostka często mówi się: „jaki masz BRG na ten prom?”. To ważny parametr, ale zupełnie nie mówi o odległości zbliżenia, tylko o kącie. RNG (Range) z kolei to dystans do celu w danej chwili – pokazuje, jak daleko jest dany obiekt, ale nie informuje, czy się zbliża, oddala i jaka będzie jego minimalna odległość podczas mijania. To tylko pojedynczy pomiar, który nie bierze pod uwagę ruchu obu jednostek. TCPA (Time to Closest Point of Approach) bywa mylony z CPA, bo oba parametry są ze sobą ściśle powiązane, ale TCPA określa czas, jaki pozostał do osiągnięcia punktu największego zbliżenia, a nie samą odległość. Typową pułapką myślenia jest uznanie, że skoro liczymy czas do zbliżenia (TCPA), to mówimy o minimalnej odległości – a to nie to samo. W praktyce radar ARPA podaje zawsze oba te parametry równolegle: CPA – odległość przy najbliższym zbliżeniu, TCPA – ile czasu do tego punktu. Moim zdaniem, szczególnie ważne jest, by nie mylić tych wskaźników, bo w sytuacji zagrożenia trzeba dokładnie wiedzieć, co właściwie oznacza każda z tych wartości. Dobrą praktyką jest regularne sprawdzanie zarówno CPA, jak i TCPA oraz rozumienie ich znaczenia, żeby właściwie ocenić ryzyko kolizji i zawczasu podjąć decyzję o manewrze. Właśnie dlatego znajomość tych skrótów to absolutna podstawa nawigacji radarowej.