Ścienianie ostre, które oznaczono tutaj numerem 1, to jedna z najczęściej spotykanych sytuacji w obróbce skrawaniem, a szczególnie przy projektowaniu i wykonywaniu wykrojników czy tłoczników. Taki rodzaj ścieniania charakteryzuje się znacznym kątem pomiędzy dwoma powierzchniami, przez co krawędź jest mocno wyrazista, praktycznie bez zaoblenia. Z mojego doświadczenia wynika, że ostre ścieniania są bardzo pożądane w miejscach, gdzie wymagana jest precyzyjna separacja materiałów, na przykład przy cięciu blach czy skóry. Zwróć uwagę, że zgodnie z normami branżowymi (np. PN-EN ISO 13920) ostre ścienianie wpływa na jakość i dokładność wykonania detalu, ale też na zużycie narzędzi – im ostrzejsza krawędź, tym większe ryzyko jej szybkiego stępienia, więc trzeba to brać pod uwagę przy planowaniu produkcji. W praktyce, podczas pracy na prasach lub przy wykrojnikach, często stosuje się dodatkowe zabezpieczenia ostrych krawędzi, żeby uniknąć zadziorów czy odprysków materiału. Moim zdaniem, dobrze jest od razu uczyć się rozpoznawać takie ścieniania na rysunkach technicznych, bo to potem bardzo ułatwia analizę dokumentacji i szybkie podejmowanie decyzji produkcyjnych.
Wiele osób spotykając oznaczenie ścieniania, myli jego typy – zwłaszcza, gdy chodzi o rozróżnienie pomiędzy krawędzią tępą, ostrą, wklęsłą czy stępioną. Często intuicja podpowiada, że ścienianie tępe czy stępione to coś bardziej wytrzymałego, ale w praktyce, szczególnie w branży narzędziowej i podczas obróbki skrawaniem, ma to zupełnie inne znaczenie. Ścienianie tępe oznacza, że krawędź łączy się pod dużym kątem lub nawet z delikatnym zaokrągleniem, co rzeczywiście zwiększa odporność na uszkodzenia, lecz nie daje tej precyzji oddzielania materiałów, którą zapewnia ścienianie ostre. Wariant wklęsły jest raczej rzadki w praktyce, bo prowadzi do powstawania zagłębień i utrudnia późniejsze obróbki wykańczające, choć czasem bywa stosowany w elementach wymagających specjalnych właściwości mechanicznych. Stępione ścienianie to po prostu efekt celowego złagodzenia krawędzi, co przydaje się tam, gdzie liczy się bezpieczeństwo lub zmniejszenie naprężeń w materiale, jednak w żadnym razie nie można utożsamiać tego z ostrą krawędzią. Z mojego punktu widzenia, najczęściej błędne rozpoznanie bierze się ze zbyt pobieżnej analizy rysunków technicznych, gdzie rzeczywiste kontury bywają mylone z symbolami lub skrótami myślowymi. Dlatego tak ważne jest dokładne czytanie dokumentacji i zapamiętanie, że ścienianie ostre to zawsze wyraźna, niemal “szczupła” krawędź, niemająca nic wspólnego z łagodnymi przejściami czy zaokrągleniami. Warto wracać do tej tematyki, bo to absolutne podstawy w każdej pracy z narzędziami i przy konstrukcji form czy wykrojników.