Spoiwo w kleju pełni absolutnie kluczową rolę, bo to właśnie ono sprawia, że klej łapie do powierzchni i trzyma je razem. Można powiedzieć, że bez dobrego spoiwa nawet najdroższy klej nie spełni swojego zadania w praktyce. Przyczepność to nic innego jak zdolność do tworzenia trwałego połączenia między powierzchniami, które chcemy ze sobą skleić – dotyczy to zarówno drewna, metalu, plastiku czy ceramiki. W branży stolarskiej albo budowlanej zawsze zwraca się uwagę, jaki rodzaj spoiwa jest użyty, bo od tego zależy trwałość spoiny i jej odporność na czynniki zewnętrzne. Warto wiedzieć, że różne spoiwa (np. poliwinylowe, epoksydowe, poliuretanowe) mają różne właściwości i dobiera się je pod konkretne zastosowania. Z mojego doświadczenia wynika, że osoby początkujące często skupiają się na konsystencji albo czasie schnięcia kleju, a to właśnie właściwości spoiwa decydują, czy połączenie będzie mocne i długotrwałe. Praktyka pokazuje, że dobrze dobrane spoiwo potrafi zdziałać cuda, nawet jeśli powierzchnie są trudne do sklejenia. Naprawdę warto zgłębić ten temat, bo w realnej pracy to od przyczepności zależy skuteczność wielu procesów montażowych i produkcyjnych.
Wiele osób myli rolę spoiwa z innymi składnikami klejów, co wcale nie jest takie rzadkie, zwłaszcza na początku nauki o klejach. Jeśli chodzi o lepkość powłoki – ona rzeczywiście ma znaczenie dla aplikacji kleju, ale to nie spoiwo za nią odpowiada, tylko głównie rozpuszczalniki i specjalne dodatki modyfikujące konsystencję. Optymalna lepkość jest ważna dla wygodnego nakładania, ale nie przekłada się bezpośrednio na przyczepność do powierzchni, co jest meritum działania kleju. Krzepnięcie stopionego kleju, czyli proces tężenia po ostudzeniu, to z kolei domena klejów termotopliwych – tutaj jednak kluczową funkcję pełnią polimery termoplastyczne, a spoiwo jest tylko jednym z elementów. Proces ten nie odzwierciedla ogólnej funkcji spoiwa w chemii klejów. Zdolność odparowania rozpuszczalnika to cecha głównie rozpuszczalnika, który odpowiada za to, że klej wysycha – spoiwo pozostaje po odparowaniu i tworzy właściwą spoinę. Moim zdaniem to dość częsta pułapka, bo można sądzić, że to odparowanie jest kluczowe dla przylegania, a tymczasem chodzi o to, jak zachowuje się pozostałe po wyschnięciu spoiwo. W technice klejenia przyjęło się, że najważniejszym zadaniem spoiwa jest zapewnienie trwałej przyczepności do klejonych materiałów, co jest opisane w branżowych normach, na przykład PN-EN 204 dla klejów do drewna. Praktyka pokazuje, że te subtelne różnice mają ogromne znaczenie przy wyborze odpowiedniego produktu do konkretnego procesu technologicznego. Warto zwracać uwagę na funkcje wszystkich składników kleju, aby uniknąć typowych błędów i nie sugerować się wyłącznie nazwą czy konsystencją produktu.