Bukszpan to roślina ozdobna, która od wieków jest wykorzystywana głównie ze względu na swoje wiecznie zielone liście. Właśnie te liście stanowią podstawowy walor dekoracyjny bukszpanu. Są one drobne, błyszczące, intensywnie zielone przez cały rok. To sprawia, że bukszpan doskonale nadaje się do formowania różnego rodzaju żywopłotów, obwódek przy rabatach czy nawet rzeźb ogrodowych – tzw. topiarów. W nowoczesnej architekturze krajobrazu bardzo docenia się tę cechę, bo roślina zachowuje efektowny wygląd nawet zimą, gdy większość innych gatunków traci liście. Z mojego doświadczenia wynika, że bukszpan jest ceniony przez projektantów głównie dlatego, że długo zachowuje swój kształt po cięciu, a gęste ulistnienie jest bardzo plastyczne. Według ogrodników i w branżowych publikacjach, właśnie liście są tutaj kluczowe – nie kwiaty czy pędy, bo te są raczej niepozorne i nie mają większego znaczenia dekoracyjnego. Praktycy często podkreślają, że zdrowy, intensywny kolor liści jest oznaką dobrze utrzymanej rośliny, a różne choroby czy niedobory pokarmowe objawiają się właśnie zmianą barwy liści. Moim zdaniem, jeśli ktoś planuje zakładać efektowny ogród formalny, nie znajdzie lepszego krzewu do tego celu niż bukszpan – właśnie ze względu na jego liście.
Bukszpan jest jedną z tych roślin ogrodowych, wokół których narosło sporo nieporozumień na temat tego, co w nim tak naprawdę jest ozdobą. Zdarza się, że niektórzy sugerują, iż mogą to być pędy albo kwiaty, ale to trochę wynik patrzenia na inne gatunki dekoracyjne, które rzeczywiście mają wyraziste kwiaty czy oryginalne pędy (jak np. hortensje czy forsycje). W przypadku bukszpanu kwiaty są bardzo niepozorne – drobne, żółtawozielone, praktycznie niewidoczne na tle liści i kompletnie nie mają wartości estetycznej w ogrodzie. Co do pędów, one oczywiście są częścią rośliny, ale są cienkie, sztywne i najczęściej ukryte pod gęstą masą liści, więc praktycznie nikt nie traktuje ich jako dekoracyjnych. Często błędnie zakłada się też, że bukszpan może mieć czerwone liście jak niektóre gatunki drzew liściastych jesienią – to fałszywe założenie, bo bukszpan jest zimozielony, a jego liście przez cały rok zachowują odcień zieleni. Czerwone przebarwienia mogą wystąpić jedynie w przypadku stresu fizjologicznego czy choroby, ale to już jest sygnał problemu, a nie cecha ozdobna. W branży ogrodniczej i według standardów projektowania zieleni miejskiej czy ogrodów przydomowych, podstawową cechą dekoracyjną bukszpanu jest gęstość, żywozielony kolor i trwałość liści. Warto więc unikać mylenia elementów dekoracyjnych tej rośliny z tymi, które mają znaczenie u innych gatunków. Myślę, że takie rozróżnienie jest kluczowe, żeby dobrze zaplanować kompozycje roślinne i odpowiednio pielęgnować bukszpan w ogrodzie.