Sałata to klasyczny przykład rośliny dnia długiego, co oznacza, że zakwita wtedy, gdy długość dnia przekracza określoną przez nią minimalną wartość krytyczną. W praktyce ogrodniczej czy rolniczej, takie rośliny bardzo mocno reagują na sezonowe zmiany długości dnia, zwłaszcza w naszej strefie klimatycznej. Właśnie dlatego uprawa sałaty na zbiór letni jest taka popularna, bo podczas długich dni letnich sałata szybko przechodzi w fazę generatywną, czyli zaczyna kwitnąć. Moim zdaniem, to świetny przykład na to, jak można wykorzystać wiedzę o fotoperiodyzmie w planowaniu upraw – pozwala przewidzieć moment kwitnienia i dostosować terminy siewu, żeby uzyskać najlepszą jakość liści. W branży bardzo często stosuje się tę wiedzę np. w produkcji szklarniowej, gdzie oświetlenie sztuczne pozwala wydłużać dzień i tym samym stymulować lub opóźniać kwitnienie sałaty (albo innych roślin dnia długiego). Dobra praktyka to dokładne sprawdzanie wymagań świetlnych każdej odmiany, bo niektóre mogą być bardziej wrażliwe na długość dnia niż inne. Często spotykam się z tym, że młodzi ogrodnicy nie doceniają tego zjawiska, a przecież to właśnie fotoperiodyzm pozwala nam lepiej kontrolować plonowanie i jakość upraw, zwłaszcza przy produkcji na potrzeby przemysłu spożywczego czy gastronomii.
Fotoperiodyzm, czyli reakcja roślin na zmiany długości dnia i nocy, to temat, z którym na co dzień spotyka się każdy profesjonalny ogrodnik i rolnik. Dużo osób myli pojęcia związane z roślinami dnia długiego i dnia krótkiego, co potem prowadzi do nieporozumień przy planowaniu upraw. Soja, fasola wielokwiatowa oraz papryka to rośliny, które należą do tzw. roślin dnia krótkiego, chociaż w praktyce mogą wykazywać pewną tolerancję na długość dnia, zwłaszcza dzięki nowym odmianom hodowlanym. Typowy błąd w rozumowaniu polega na tym, że patrzymy tylko na cykl życia rośliny, a nie na faktyczne mechanizmy fizjologiczne odpowiadające za kwitnienie. Soja na przykład kwitnie, gdy dzień staje się krótszy, co wykorzystuje się w uprawach przemysłowych do synchronizacji zbioru – w polskich warunkach naturalny skrót dnia jesienią wyzwala kwitnienie i dojrzewanie nasion. Papryka z kolei jest fotoperiodycznie neutralna lub lekko dnia krótkiego, ale jej kwitnienie nie jest tak ściśle zależne od długości dnia jak w przypadku sałaty. Fasola wielokwiatowa, mimo że czasem daje się oszukać, należy do roślin dnia krótkiego i w naszych warunkach uprawiana jest głównie latem, gdy noce się wydłużają. W branży przyjęło się, że rośliny dnia długiego, takie jak sałata, szpinak czy rzodkiew, zaczynają kwitnąć latem, co w praktyce często prowadzi do pogorszenia jakości plonu liściowego – to ważny aspekt np. w produkcji na świeży rynek. Moim zdaniem, warto dokładnie zapamiętać podział roślin na typy fotoperiodyczne, bo to ułatwia nie tylko planowanie wysiewu, ale też stosowanie oświetlenia sztucznego w uprawie pod osłonami. W profesjonalnych szkółkach czy gospodarstwach, błędne rozpoznanie wymagań fotoperiodycznych może prowadzić do strat plonu albo nieoptymalnej jakości warzyw.