Dereń biały (Cornus alba) zdecydowanie zasługuje na miano gatunku ozdobnego z pędów. To jedna z tych roślin, które są doceniane nie tylko za liście czy kwiaty, ale właśnie za efektownie wybarwione pędy, zwłaszcza zimą. W praktyce ogrodniczej często spotyka się takie odmiany derenia białego, jak np. 'Sibirica' czy 'Elegantissima', które mają intensywnie czerwone lub żółte pędy. W okresie, gdy większość roślin traci walory dekoracyjne, dereń wprowadza kolor i życie do zimowego ogrodu – to jest coś, co wielu projektantów zieleni świadomie wykorzystuje, tworząc kontrasty lub kompozycje sezonowe. Warto też wspomnieć, że dereń biały jest wytrzymały, nie boi się cięcia, co pozwala uzyskać jeszcze ładniejsze, młode pędy o najintensywniejszym kolorze. Moim zdaniem to taki typowy przykład rośliny, którą wręcz się docenia za to, co wydaje się nieoczywiste – czyli za pędy, a nie kwiaty. Projektując rabaty, zwłaszcza w miejscach widocznych zimą, naprawdę warto o nim pamiętać. Wiele opracowań z zakresu architektury krajobrazu czy też szkółkarstwa zwraca uwagę właśnie na dereń biały jako wzorcowy krzew do kompozycji opartych na strukturze i barwie pędów. Niektóre standardy pielęgnacji nawet zalecają coroczne cięcie nisko przy ziemi, żeby pobudzić roślinę do wypuszczania nowych, najbardziej kolorowych pędów. W skrócie: dereń biały to król zimowych efektów w ogrodzie!
Często można się pomylić, wybierając gatunek ozdobny z pędów, bo wielu osobom wydaje się, że liczą się wszystkie krzewy, które po prostu ładnie wyglądają albo mają ciekawe owoce. Jednak w przypadku śnieguliczki białej, jaśminowca wonnego czy lawendy wąskolistnej najważniejsze walory dekoracyjne to zupełnie inne części rośliny niż pędy. Śnieguliczka biała kojarzy się raczej z białymi, kulistymi owocami, które długo utrzymują się na krzewie, czasem nawet zimą. Natomiast jej pędy raczej nie rzucają się w oczy i nie są wykorzystywane w kompozycjach jako element ozdobny – są raczej tłem. Jaśminowiec wonny to z kolei klasyka ogrodowa jeśli chodzi o efektowne, pachnące kwiaty, które pojawiają się wczesnym latem. Po przekwitnięciu krzew nie wyróżnia się już niczym specjalnym, a pędy są dość zwyczajne, nie mają intensywnego koloru czy charakterystycznego kształtu. Lawenda wąskolistna natomiast jest typową byliną ozdobną z kwiatów i aromatycznych liści – pędy są zbyt niskie, cienkie i nie mają wybitnych walorów wizualnych zimą. W praktyce ogrodniczej i w branżowych zaleceniach jasno wskazuje się, że ozdobność pędów to cecha charakterystyczna nielicznych gatunków, spośród których dereń biały jest wręcz podręcznikowym przykładem. Typowy błąd, który obserwuję u początkujących, wynika z utożsamiania cech ozdobnych z ogólnym wyglądem rośliny, a tak naprawdę w pytaniu chodziło o bardzo konkretną cechę – dekoracyjne pędy widoczne przez większość sezonu, zwłaszcza zimą. Warto sięgać do rzetelnych źródeł i katalogów roślin, żeby unikać takich pomyłek w projektowaniu zieleni.