Na rysunku rozrusznika samochodowego cyfrą 4 oznaczono uzwojenie stojana i to jest kluczowy element tej maszyny. Stojan w rozruszniku pełni bardzo istotną rolę – to na nim znajduje się uzwojenie wzbudzenia, które generuje pole magnetyczne niezbędne do prawidłowego działania całego układu. W praktyce, gdy serwisuję rozruszniki, zawsze zwracam uwagę na stan tego uzwojenia, bo od niego zależy sprawność rozruchu silnika. Stojan z uzwojeniem jest zamocowany nieruchomo i otacza wirnik (twornik), tworząc z nim parę elektromagnetyczną. Współczesne rozwiązania, nawet w nowszych autach, nadal bazują na tym klasycznym układzie. Jeśli uzwojenie stojana jest uszkodzone lub przegrzane, to rozrusznik zwyczajnie nie zadziała, a czasem tylko „klika”. Moim zdaniem w warsztacie zawsze warto sprawdzać rezystancję uzwojeń stojana, bo to pierwsza rzecz, która może pójść nie tak. W książkach branżowych i na kursach często podkreśla się, żeby nie mylić uzwojenia stojana z np. uzwojeniem wirnika – chociaż oba są bardzo blisko siebie, mają zupełnie inne zadania i zupełnie inaczej się je naprawia.
Bardzo często spotykam się z sytuacją, że osoby uczące się elektrotechniki mylą uzwojenie wzbudzenia, twornika czy wirnika ze stojanem, co jest całkiem zrozumiałe przy pierwszych kontaktach z budową maszyn elektrycznych. Uzwojenie wzbudzenia i stojana to nie zawsze to samo – w klasycznych rozrusznikach uzwojenie wzbudzenia rzeczywiście znajduje się na stojanie, ale nie są to pojęcia tożsame. Twornik (czasami używany zamiennie z wirnikiem, choć nie zawsze poprawnie) to część wirująca, w której powstaje siła elektromotoryczna i która przenosi moment obrotowy na wał silnika. Uzwojenie twornika jest ułożone na jego obracającym się korpusie i współpracuje z komutatorem. Wirnik natomiast to ogólna nazwa dla części obracającej się maszyny, w rozruszniku właśnie nim jest twornik. Natomiast stojan to element nieruchomy – jego uzwojenie, oznaczone tu cyfrą 4, generuje pole magnetyczne niezbędne do pracy całego urządzenia. Myląc te pojęcia, można źle zdiagnozować usterkę lub pomylić się podczas demontażu albo naprawy. Spotykana jest też błędna praktyka polegająca na zakładaniu, że skoro coś jest uzwojeniem, to musi być na wirniku lub tworniku, a tymczasem rozrusznik wykorzystuje zarówno uzwojenie stojana, jak i wirnika, oba są ważne! W schematach technicznych i na dokumentacji warsztatowej zawsze rozróżnia się te elementy, co jest zgodne z dobrymi praktykami serwisowymi. Dlatego warto zapamiętać: uzwojenie stojana to te, które nie obraca się razem z wałem i znajduje się na statycznej, zewnętrznej części rozrusznika.