Na rysunku widoczny jest schemat przekaźnika przełączającego, który w branży elektrycznej i elektronicznej jest bardzo często wykorzystywany do sterowania obwodami, gdzie wymagane jest oddzielenie części sterującej od wykonawczej. Moim zdaniem, warto zapamiętać, że przekaźnik przełączający składa się z cewki, która po zasileniu przyciąga zworę – wtedy zmienia się położenie styków i w efekcie jeden obwód się zamyka, a drugi otwiera. To rozwiązanie jest nieocenione przy automatyzacji, np. w sterowaniu oświetleniem, systemach alarmowych czy nawet w motoryzacji – wszędzie tam, gdzie trzeba bezpiecznie przełączać większe prądy małym sygnałem sterującym. W praktyce bardzo często spotyka się przekaźniki z dwoma stanami wyjściowymi, pozwalające na wielofunkcyjne zastosowanie w rozdzielniach elektrycznych lub w układach zabezpieczeniowych. Standardy takie jak IEC 60947 opisują wymagania bezpieczeństwa i niezawodności dla takich urządzeń. Z mojego doświadczenia wynika, że dobrze zrozumienie działania przekaźnika ułatwia późniejszą naukę automatyki i programowania sterowników PLC. Warto na to poświęcić trochę czasu, bo przekaźniki to podstawa w wielu systemach sterowania.
Analizując różne możliwości, łatwo zauważyć, że schemat ten nie przedstawia tranzystora, cewki wysokiego napięcia ani przerywacza układu zapłonowego. Często pojawia się mylne przekonanie, że symbol z cewką od razu oznacza cewkę wysokiego napięcia – jednak w praktyce cewki w przekaźnikach pełnią zupełnie inną rolę, bo wytwarzają pole magnetyczne, które uruchamia mechanizm przełączania styków, a nie generują napięcie zapłonowe. Tranzystor natomiast jest elementem półprzewodnikowym i jego schemat wygląda zupełnie inaczej – posiada trzy wyprowadzenia, a tutaj wyraźnie widać układ styków mechanicznych i cewki. W przypadku przerywacza układu zapłonowego, choć dawniej używano mechanicznych przerywaczy, ich schematy są bardziej złożone i obejmują elementy rozłączające pod wpływem ruchu wału. Typowym błędem jest utożsamianie każdego układu z cewką z elementami sterującymi jako przerywacza, co nie zawsze jest słuszne. Przekaźnik przełączający jest charakterystyczny dzięki obecności zestawu styków ruchomych oraz cewki, która steruje ich położeniem – jest to fundamentalny element w automatyce, gdzie odseparowanie sygnału sterującego od wykonawczego jest kluczowe. Dobre praktyki branżowe i standardy wręcz wymagają stosowania takich rozwiązań w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz niezawodności. Warto więc przyjrzeć się dokładnie symbolom i poznać ich znaczenie, żeby unikać podobnych nieporozumień w przyszłości – to naprawdę pomaga w praktycznym działaniu w zawodzie.