Komutator to kluczowy element rozrusznika stosowanego w silnikach spalinowych, szczególnie w pojazdach samochodowych. Jego główną rolą jest umożliwienie przepływu prądu elektrycznego do uzwojeń wirnika w odpowiedniej sekwencji, co pozwala na zamianę energii elektrycznej w mechaniczną i uruchomienie silnika. Tak naprawdę, komutator jest takim rodzajem przełącznika obrotowego, który współpracuje ze szczotkami, aby zapewnić ciągłość przepływu prądu przy obracającym się wirniku. Bez komutatora rozrusznik po prostu nie byłby w stanie funkcjonować, bo nie powstałoby pole magnetyczne potrzebne do wygenerowania ruchu obrotowego. W praktyce, jeśli ktoś miał okazję rozebrać stary rozrusznik, od razu zobaczy charakterystyczne walcowate segmenty komutatora. Z mojego doświadczenia wynika, że znajomość budowy rozrusznika przydaje się nie tylko na egzaminach, ale i w warsztacie – zwłaszcza przy diagnostyce problemów z odpalaniem silnika. Warto też zauważyć, że komutatory stosowane są głównie w silnikach prądu stałego, co zgodne jest z klasyczną konstrukcją rozruszników samochodowych. Praktycy często przywiązują dużą wagę do stanu szczotek i samego komutatora, bo ich zużycie to jedna z najczęstszych przyczyn awarii rozruszników. W standardach naprawczych zawsze zaleca się sprawdzanie tych elementów podczas serwisowania układu rozruchowego.
Komutator często bywa mylony z różnymi innymi elementami układów elektrycznych czy elektronicznych w motoryzacji, jednak jego obecność jest ściśle związana z rozrusznikiem silnika spalinowego. Przekaźnik, choć również występuje w systemach elektrycznych pojazdów, jest urządzeniem elektromagnetycznym służącym do otwierania lub zamykania obwodów elektrycznych – nie zawiera komutatora, ponieważ jego zasada działania opiera się na zupełnie innych mechanizmach. Układ ABS natomiast to zaawansowany system bezpieczeństwa odpowiedzialny za zapobieganie blokowaniu się kół podczas hamowania. Tutaj dominują czujniki, sterowniki elektroniczne i elektrozawory, a nie klasyczne podzespoły silnikowe jak komutator. Rozdzielacz zapłonu, występujący w starszych typach zapłonu iskrowego, rozdziela wysokie napięcie do poszczególnych cylindrów, lecz oparty jest na mechanice i elektronice, a nie na budowie silnika elektrycznego. Często spotykam się z przekonaniem, że w każdej części związanej z prądem w samochodzie znajdziemy komutator, ale to nieprawda. To błąd wynikający z ogólnego skojarzenia z elektrycznością, bez zagłębienia się w funkcje i budowę danego podzespołu. W świecie samochodów komutator jest domeną silników prądu stałego, a więc – praktycznie rzecz biorąc – klasycznych rozruszników. W przypadku przekaźników, układów ABS czy rozdzielaczy zapłonu, obecność komutatora byłaby wręcz błędem konstrukcyjnym, bo te urządzenia realizują swoje funkcje zupełnie innymi metodami, zgodnie z dobrymi praktykami branżowymi i normami projektowymi. Warto zawsze podchodzić do takich pytań z myślą o konkretnej budowie i funkcji technicznej danego urządzenia, nie zaś o ogólnym powiązaniu z prądem czy elektryką.