Symbol graficzny diody Zenera to ten, który widoczny jest na rysunku 4. Wyróżnia się on charakterystyczną, krótką poziomą kreską zakończoną dodatkowym wygięciem w kształcie litery „Z” przy katodzie, co od razu odróżnia go od zwykłej diody prostowniczej. Moim zdaniem ta drobna różnica jest kluczowa, bo pozwala już na pierwszy rzut oka odróżnić diodę Zenera od innych typów. Dioda Zenera wykorzystywana jest głównie do stabilizacji napięcia – gdy napięcie wsteczne przekroczy określoną wartość, przez diodę płynie prąd i napięcie na niej utrzymuje się na stałym, zadanym poziomie. Takie rozwiązanie stosuje się chociażby w prostych zasilaczach stabilizowanych, obwodach zabezpieczeń czy też jako element odniesienia w układach pomiarowych. W praktyce np. przy projektowaniu prostych modułów elektronicznych warto zwracać uwagę, by w schematach stosować poprawne symbole – nie tylko ze względów estetycznych, ale i dlatego, żeby osoba serwisująca lub analizująca układ od razu wiedziała, z jakim elementem ma do czynienia. Standardy takie jak IEC 60617 czy PN-EN 60617 jednoznacznie definiują ten symbol jako właściwy dla diody Zenera – warto o tym pamiętać nawet podczas rysowania schematów odręcznych.
Można się nieźle pomylić, patrząc na symbole diod, bo różnią się one szczegółami, które dla początkującego mogą wydawać się nieistotne, a jednak mają kolosalne znaczenie w praktyce. W przypadku diody Zenera, jej symbol posiada dodatkowe wygięcie po stronie katody, co odróżnia ją od zwykłej diody prostowniczej, a także od innych specjalistycznych diod. Często spotykam się z tym, że ktoś myli symbol diody prostowniczej (po prostu trójkąt skierowany w stronę kreski) z diodą Zenera, co jest dość powszechne, zwłaszcza na początku nauki elektroniki. Pierwszy rysunek, z dwiema strzałkami na zewnątrz, przedstawia diodę LED, czyli diodę świecącą – te strzałki symbolizują emitowane światło. Drugi rysunek, gdzie strzałki są skierowane do wnętrza diody, to fotodioda, czyli element półprzewodnikowy reagujący na padające światło. Trzeci symbol, klasyczny z trójkątem i kreską, to po prostu zwykła dioda prostownicza, często używana w prostych układach prostujących. Brak tutaj dodatkowego wygięcia przy katodzie, które jest kluczowe dla diody Zenera. Typowy błąd wynika z nieuwagi albo zbyt pobieżnego przeglądania symboli – wystarczy jednak raz dobrze zrozumieć, do czego służy dioda Zenera (stabilizowanie napięcia w obwodach elektronicznych, szczególnie jako zabezpieczenie) i jej charakterystyczny symbol, żeby unikać takich pomyłek. Moim zdaniem warto wyrobić sobie nawyk analizowania każdego symbolu pod kątem szczegółów – to podstawowa umiejętność każdego elektronika, nawet jeśli na początku wydaje się to drobiazgiem.