Symbol przedstawiony na rysunku to klasyczny przykład przekaźnika przełączającego, czyli takiego, który posiada zarówno zestyk typu NO (normalnie otwarty), jak i NC (normalnie zamknięty). Jego charakterystyczną cechą jest wspólny styk, który po zadziałaniu cewki przełącza się pomiędzy dwoma torami – jeden tor zostaje rozłączony, drugi zaś zamknięty. Przekaźniki przełączające stosuje się bardzo często w automatyce i sterowaniu, gdzie potrzebna jest możliwość przełączania obwodu pomiędzy dwoma stanami – na przykład do realizacji funkcji wyboru źródła zasilania, sterowania silnikami lub w układach zabezpieczeń. Z mojego doświadczenia takie rozwiązania są bardzo wygodne, bo pozwalają uzyskać elastyczność w projektowaniu układów. W praktyce spotkasz takie przekaźniki np. w sterownikach PLC czy w rozdzielnicach automatyki przemysłowej. Standardy branżowe, jak np. PN-EN 60617, jasno definiują oznaczenia i symbole dla przekaźników przełączających, co pomaga w czytaniu i tworzeniu dokumentacji technicznej. Moim zdaniem warto zapamiętać ten symbol, bo jest naprawdę często spotykany – jak się człowiek przyzwyczai, to potem automatycznie rozpoznaje takie układy na schematach. Dobra praktyka mówi, żeby zawsze sprawdzać, czy projektowany układ rzeczywiście wymaga funkcji przełączania, czy może wystarczy prosty styk NO lub NC – to pozwala optymalizować koszty i zwiększa niezawodność systemu.
Dość często można się pomylić przy rozpoznawaniu symboli przekaźników, zwłaszcza gdy nie do końca zapamiętało się różnice między NO, NC i przełączającym. Stycznik NO, czyli normalnie otwarty, na schemacie ma jeden tor, który jest otwarty w stanie spoczynku, a zamyka się po podaniu napięcia na cewkę – jego symbol nie posiada przełącznika między dwoma torami. Analogicznie, NC, czyli normalnie zamknięty, zawsze jest zamknięty w stanie spoczynku i otwiera się po wzbudzeniu – tu też nie znajdziemy przełączania między torami, tylko stałe połączenie z daną linią. Często myli się też przekaźnik przełączający z kontaktronem, który w rzeczywistości jest zupełnie innym elementem – kontaktron to styk zamknięty lub otwarty pod wpływem pola magnetycznego, stosowany głównie w prostych układach sygnalizacyjnych, np. w czujnikach otwarcia drzwi. Symbol przekaźnika przełączającego posiada wyraźny element przełączenia – ruchomy styk, który wybiera pomiędzy dwoma wyjściami. To właśnie odróżnia go od NO i NC, które mają tylko jeden tor przełączany. Typowy błąd to utożsamianie każdej cewki z przekaźnikiem NO albo NC, bo w praktyce najczęściej spotyka się właśnie te najprostsze wersje. Warto jednak pamiętać, że przełączający jest najbardziej uniwersalny i oferuje dwa niezależne stany, dlatego jest tak popularny w bardziej zaawansowanych układach. Branżowe normy, np. PN-EN 60617 czy IEC 60617, dokładnie opisują symbole – najlepiej więc korzystać z dokumentacji i katalogów producentów, żeby uniknąć takich pomyłek w przyszłości. Praktyka pokazuje, że świadomość różnicy między przełączającym a prostymi NO/NC dużo ułatwia przy diagnostyce i projektowaniu automatyki.