Kwalifikacja: PGF.06 - Planowanie i kontrola produkcji poligraficznej
Którym urządzeniem można zmierzyć wartość gęstości optycznej diapozytywu?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Densytometr transmisyjny to urządzenie specjalnie przeznaczone do pomiaru gęstości optycznej materiałów przezroczystych, takich jak diapozytywy, negatywy czy folie fotograficzne. W praktyce polega to na tym, że densytometr emituje wiązkę światła, która przechodzi przez badaną próbkę, a następnie mierzy, ile tego światła zostaje pochłonięte lub przepuszczone przez materiał. To właśnie pozwala precyzyjnie określić gęstość optyczną, czyli miarę zaciemnienia diapozytywu. W środowisku fotograficznym czy poligraficznym taka wiedza jest niezbędna, żeby zapewnić powtarzalność i wysoką jakość reprodukcji obrazu – to podstawa profesjonalnej kontroli jakości! Praktycznie, densytometry transmisyjne są wykorzystywane choćby w studiach graficznych do kalibracji i archiwizacji oryginalnych materiałów czy w laboratoriach analitycznych. Moim zdaniem, każdy, kto chce poważnie podchodzić do pracy z materiałami światłoczułymi, powinien choć raz spróbować takich pomiarów, bo to otwiera oczy na to, jak drobne różnice gęstości wpływają na końcowy obraz. Standardy branżowe, na przykład ISO 5-2, dokładnie określają, jak taki pomiar powinien być przeprowadzany. Ciekawostka – przy pomiarach materiałów nieprzezroczystych (np. odbitek papierowych) stosuje się densytometry refleksyjne, ale to już zupełnie inna bajka!
Często spotyka się przekonanie, że do pomiaru gęstości optycznej diapozytywu wystarczy dowolny densytometr lub wręcz inne urządzenia analizujące barwę czy widmo. Jednakże, densytometr refleksyjny jest zaprojektowany wyłącznie do pomiaru materiałów odbijających światło, takich jak wydruki czy fotografie na papierze – tutaj światło odbija się od powierzchni próbki i wraca do czujnika, a nie przechodzi przez nią. Próba użycia densytometru refleksyjnego do przezroczystych diapozytywów będzie zupełnie nietrafiona, bo pomiar nie będzie miał żadnej wartości technicznej i może wprowadzić w błąd, zwłaszcza jeśli ktoś ocenia jakość skanów czy archiwizowanych materiałów. Kolorymetr to z kolei urządzenie służące do pomiaru barw – określa wartości składowych kolorystycznych, takich jak CIE XYZ lub LAB, i w ogóle nie informuje o stopniu zaciemnienia czy gęstości optycznej. Stosuje się go najczęściej przy kalibracji monitorów, drukarek czy ocenie barwy farb, a nie przy analizie przezroczystych materiałów fotograficznych. Spektrograf natomiast analizuje rozkład widma światła, co ma sens przy pomiarach naukowych, diagnostyce chemicznej czy badaniach astronomicznych, ale nie daje bezpośredniej informacji o gęstości optycznej diapozytywu. Częstym błędem jest mylenie analizy widmowej z pomiarem gęstości – to zupełnie inne, niezależne zagadnienia. Z mojego doświadczenia wynika, że prawidłowe rozróżnienie typów densytometrów i ich zastosowań to podstawa, żeby uniknąć kosztownych pomyłek w fotografii czy prepressie. Warto zapamiętać: wszystko, co jest przezroczyste (jak diapozytyw), mierzymy densytometrem transmisyjnym, zgodnie z normami ISO 5-2 i dobrą praktyką branżową.