Kwalifikacja: ROL.03 - Prowadzenie produkcji pszczelarskiej
Zawód: Pszczelarz , Technik pszczelarz
Kategorie: Gospodarka pasieczna Produkty pszczele
Którą właściwość miodu można określić za pomocą refraktometru?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Refraktometr to takie sprytne urządzenie, które w branży pszczelarskiej jest wręcz nieodzowne, jeśli chodzi o badanie jakości miodu. Najważniejsza rzecz, do której go używamy, to właśnie określanie zawartości wody w miodzie – i to z naprawdę dużą precyzją. Generalnie chodzi o to, że miód zbyt wilgotny może zacząć fermentować, co jest totalnie niepożądane, bo wtedy psuje się jego smak, aromat i właściwości zdrowotne. W praktyce, według norm, zawartość wody w miodzie nie powinna przekraczać 20%, a najlepiej, żeby była jeszcze niższa, zwłaszcza jeśli zależy nam na długim przechowywaniu. Refraktometr działa w dość prosty sposób: mierzy załamanie światła w próbce miodu, a na tej podstawie można odczytać, ile dokładnie wody się w nim znajduje. To jest takie szybkie narzędzie, które można zabrać nawet do pasieki i sprawdzić miód tuż po odwirowaniu. Moim zdaniem każdy poważny pszczelarz powinien mieć taki sprzęt pod ręką – bo bez kontroli zawartości wody można się po prostu naciąć na fermentację albo problemy z magazynowaniem. Z doświadczenia wiem, że ręczna ocena lepkości czy inne domowe metody są zawodne. Nawet w laboratoriach przy ocenie jakości miodu według Polskich Norm (PN-88/A-77626) korzysta się właśnie z refraktometru. W sumie, jak chcesz mieć pewność, że twój miód jest ekstra, to nie ma innego wyjścia – trzeba sięgnąć po refraktometr.
Wielu osobom wydaje się, że refraktometr może posłużyć do badania różnych właściwości miodu, ale rzeczywistość jest trochę mniej kolorowa. Kwasowość miodu, choć bardzo ważna, bo wpływa na jego smak i trwałość, określa się zupełnie innymi metodami, głównie za pomocą miareczkowania chemicznego z użyciem wskaźników pH. Tu refraktometr jest zupełnie bezużyteczny, bo mierzy coś zupełnie innego – załamanie światła, a nie odczyn chemiczny. Jeśli chodzi o ciężar właściwy, to też trochę pułapka myślowa. Faktycznie, ciężar właściwy miodu zależy od jego składu, głównie zawartości cukrów i wody, ale do jego oznaczania używa się areometru, a nie refraktometru. Próbując mierzyć ciężar właściwy refraktometrem, można się łatwo zapędzić w ślepą uliczkę. Przewodność elektryczna to jeszcze inna bajka – jest ważna przy rozróżnianiu np. miodu nektarowego od spadziowego, ale tu do pomiaru stosuje się specjalne konduktometry, bo przewodność zależy głównie od ilości minerałów, a nie od współczynnika załamania światła. W praktyce bardzo często spotykam się z myleniem tych narzędzi – czasem z powodu podobieństwa nazw (refraktometr, areometr, konduktometr), a czasem braku praktyki. Myślę, że wynika to też z faktu, że każdy z tych parametrów jest istotny dla jakości miodu, ale niestety nie da się ich wszystkich zmierzyć jednym urządzeniem. Warto pamiętać: refraktometr – tylko zawartość wody, a reszta specjalistycznymi metodami, zgodnie z wytycznymi branżowymi i normami jakościowymi.