Kwalifikacja: ROL.03 - Prowadzenie produkcji pszczelarskiej
Zawód: Pszczelarz , Technik pszczelarz
Kategorie: Rośliny miododajne Podstawy rolnictwa
Które niekorzystne zjawisko, najczęściej w okresie deszczowej i ciepłej pogody, występuje u roślin zbożowych?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Porastanie zboża to naprawdę poważny problem, zwłaszcza w sezonach deszczowych i przy wysokich temperaturach. Chodzi tu o proces, gdy ziarniaki zaczynają kiełkować jeszcze na kłosie, zanim zostaną zebrane. Dzieje się tak, kiedy podczas dojrzewania zboża pogoda robi się mokra i ciepła – no i niestety, wtedy straty jakości są ogromne. Zboże z porośniętymi ziarnami praktycznie traci wartość jako surowiec do wypieku chleba, bo enzymy aktywowane przez kiełkowanie rozkładają skrobię i białka. W efekcie mąka jest gorsza technologicznie – nie nadaje się do piekarni, a czasem nawet na paszę jest słabsza. Z mojego doświadczenia, rolnicy naprawdę tego się boją, bo zjawisko nagłe, trudne do przewidzenia i często nie da się już nic zrobić. W dobrych praktykach zaleca się monitorowanie pogody i szybki zbiór, kiedy tylko warunki na to pozwalają. W nowoczesnych gospodarstwach coraz częściej korzysta się z suszarni, ale to kosztuje. Standard branżowy to minimalizowanie ryzyka poprzez dobór odmian mniej podatnych na porastanie, a także pilnowanie momentu zbioru – nie ma tu miejsca na opóźnienia. Takie sytuacje uczą pokory do natury i pokazują, jak ważne jest reagowanie na sygnały pogodowe w produkcji zboża.
Można się pomylić, bo zboża mają różne choroby i problemy, a niektóre terminy są podobne. Wyleganie korzeniowe i źdźbłowe to zupełnie inne zjawiska niż porastanie – dotyczą fizycznego przewrócenia się roślin na pole przez wiatr lub deszcz, często przez słabe systemy korzeniowe lub zbyt wysokie nawożenie azotem. Wyleganie korzeniowe zaczyna się od oderwania się korzeni od gleby, przez co całe rośliny leżą płasko. Wyleganie źdźbłowe jest efektem złamania lub zgięcia źdźbła w okolicy międzywęźli, ale samo ziarno nie zaczyna przez to kiełkować na kłosie. Takie przypadki oczywiście obniżają plon i utrudniają zbiór, ale nie prowadzą do strat jakości takich jak przy porastaniu. Wysmalanie zboża natomiast to typowe objawy suszy, kiedy zboże przedwcześnie dojrzewa i ziarno jest drobne, pomarszczone. To trochę przeciwieństwo sytuacji, o którą chodziło w pytaniu, bo dotyczy okresów suchych i gorących, a nie deszczowych. Wielu uczniów myli to z porastaniem, bo oba zjawiska mają związek z pogodą i stratami plonów, ale mechanizm jest zupełnie inny. W praktyce gospodarstwa, które bagatelizują różnice między tymi zjawiskami, często podejmują złe decyzje – np. nie przyspieszają zbioru przed opadami, przez co ziarno zaczyna kiełkować na kłosie. Moim zdaniem, najważniejsze to rozumieć specyfikę poszczególnych zagrożeń i umieć na nie reagować zgodnie ze sprawdzonymi standardami, bo każdy błąd może kosztować duże pieniądze, szczególnie w uprawach towarowych. Warto też pamiętać, że porastanie jest typowe dla zbóż wrażliwych na wilgoć w końcowej fazie dojrzewania – tu wiedza o doborze odmian i pogodzie jest naprawdę kluczowa.