Kwalifikacja: ROL.03 - Prowadzenie produkcji pszczelarskiej
Zawód: Pszczelarz , Technik pszczelarz
Kategorie: Gospodarka pasieczna Produkty pszczele
Podczas głównego przeglądu jesiennego w gnieździe rodziny pszczelej stwierdzono ok. 2 kg miodu. Z ilu kg cukru pszczelarz musi zrobić syrop cukrowy (o proporcjach 3:2), aby uzupełnić brakujący "żelazny zapas"?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Odpowiedź 4 kg jest prawidłowa, ponieważ w polskich warunkach przyjmuje się, że tak zwany „żelazny zapas” na rodzinę pszczelą na zimę powinien wynosić minimum 8–10 kg zapasów pokarmowych, a najlepiej nawet 12 kg. Jeśli w gnieździe jest tylko 2 kg miodu, brakuje do bezpiecznego minimum 8 kg. Ponieważ podkarmiamy pszczoły syropem cukrowym, a nie samym cukrem, trzeba uwzględnić proporcje przygotowania syropu – czyli 3:2 (3 części cukru na 2 części wody). W praktyce, z 3 kg cukru i 2 kg wody otrzymamy około 5 kg syropu. Żeby uzupełnić brakujące 8 kg, trzeba więc przygotować dwa takie zestawy (2 × 3 kg cukru = 6 kg cukru, co da ok. 10 kg syropu) lub – co jest najczęściej praktykowane w gospodarstwach pasiecznych – stosuje się przelicznik, że z 1 kg cukru otrzymuje się ok. 1,6 kg syropu. Tak więc 4 kg cukru to ok. 6,4 kg syropu, a po dodaniu do obecnych 2 kg miodu w gnieździe daje to minimum potrzebne na zimę. Standardy pszczelarskie, jak np. wytyczne Polskiego Związku Pszczelarskiego, jasno wskazują, by nigdy nie schodzić poniżej 8 kg zapasów i przygotowywać syrop o wyższej zawartości cukru dla lepszego przerobu przez pszczoły. W mojej praktyce zawsze lepiej dać nieco więcej niż za mało, bo niedobór pokarmu to jedna z głównych przyczyn osypu rodzin na przedwiośniu. Warto jeszcze pamiętać, że syrop cukrowy musi być właściwie podany i rozłożony, żeby rodzina miała do niego dostęp nawet podczas mrozu.
Wiele osób przy wyliczeniach ilości potrzebnego cukru do uzupełnienia zapasów pokarmowych dla pszczół zapomina o odpowiednich proporcjach i faktycznej wydajności syropu. Podanie 2 kg, 1 kg albo 3 kg cukru jako wystarczających to typowa pułapka myślowa wynikająca z niedoszacowania rzeczywistych potrzeb rodziny pszczelej na zimę lub pominięcia faktu, że syrop to nie czysty cukier. Przede wszystkim należy pamiętać, że syrop przygotowywany jest w proporcji 3:2, czyli na każde 3 kg cukru przypadają 2 litry (lub kilogramy) wody. Poza tym, nie można wprost zamieniać kilogramów cukru na kilogramy gotowego syropu, bo po rozpuszczeniu cukru w wodzie objętość i masa końcowego produktu rośnie. Kolejna rzecz – rodzina pszczela do bezpiecznego przezimowania potrzebuje minimum 8 kg zapasów, a 2 kg miodu w gnieździe to stanowczo za mało. Wybierając mniejszą ilość cukru, ktoś mógłby kierować się złudzeniem, że pszczoły poradzą sobie na małej ilości pokarmu lub liczyć tylko ilość dosypywanego cukru, nie syropu. W praktyce takie postępowanie często kończy się głodzeniem rodziny zimą, bo nie bierze się pod uwagę zarówno straty wartości odżywczej po rozcieńczeniu, jak i możliwości przerobu przez pszczoły. Moim zdaniem warto na spokojnie przeanalizować przeliczniki: z 4 kg cukru powstaje ok. 6,4 kg syropu, co po dodaniu do istniejących 2 kg miodu daje już bezpieczny zapas. Lepiej zawyżyć ilość, niż ryzykować osyp – taka jest praktyka doświadczonych pszczelarzy. Podawanie zbyt małej ilości syropu to jeden z częstszych błędów początkujących, dlatego zawsze przeliczajmy na kilogramy faktycznego pokarmu i pamiętajmy o proporcjach.