Kwalifikacja: ROL.03 - Prowadzenie produkcji pszczelarskiej
Zawód: Pszczelarz , Technik pszczelarz
Kategorie: Biologia pszczół Choroby i szkodniki
Zaraźliwą chorobą bakteryjną atakującą starszy czerw pszczeli jest
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Odpowiedź jest prawidłowa, bo zgnilec złośliwy, znany też jako zgnilec amerykański, to właśnie ta najgroźniejsza i najbardziej zaraźliwa bakteryjna choroba czerwiu pszczelego, szczególnie tego starszego. Wywołuje ją bakteria Paenibacillus larvae. Typowe objawy to rozpadnięty, galaretowaty czerw, nieprzyjemny zapach i charakterystyczne zapadnięcie wieczek komórek. W praktyce hodowlanej nawet jedna zakażona komórka może stanowić ryzyko dla całej pasieki, bo bakteria tworzy oporne na warunki środowiskowe przetrwalniki – mogą one przetrwać w ulach, sprzęcie czy miodzie latami. Dlatego właśnie dobre praktyki branżowe nakazują regularne kontrole rodzin, szczególnie w okresie intensywnego rozwoju czerwiu, a także dezynfekcję sprzętu i w razie wykrycia zgnilca – bezwzględną likwidację chorej rodziny oraz sprzętu, zgodnie z wytycznymi PIWet. Z mojego doświadczenia najważniejsze jest szybkie rozpoznanie pierwszych objawów, bo szybka izolacja pozwala ograniczyć straty. Ciekawostką jest, że zgnilec złośliwy występuje w całej Europie i jest chorobą zwalczaną z urzędu. Wiedza o nim to absolutna podstawa dla każdego, kto na serio myśli o prowadzeniu pasieki.
Choroby pszczół często bywają mylone, szczególnie gdy dotyczą czerwiu, bo wiele z nich daje podobne objawy. Jednak tylko zgnilec złośliwy jest bakteryjną, bardzo zakaźną chorobą atakującą głównie starszy czerw. Choroba sporowcowa, czyli najczęściej nosemoza, wywoływana przez grzyby (dokładniej: sporowce z rodzaju Nosema), nie dotyczy czerwiu, lecz dorosłych pszczół, prowadząc do biegunek, osłabienia i śmierci robotnic, ale nie objawia się typowymi zmianami w czerwiu. Chroniczny paraliż pszczół to z kolei choroba wirusowa, dotykająca głównie dorosłe osobniki, powodująca osłabienie, drżenia i utratę zdolności ruchowych – znowu, nie dotyczy czerwiu. Posocznica bakteryjna, choć faktycznie jest bakteryjna, dotyczy głównie dorosłych pszczół i powoduje szybkie ich zamieranie, ale jej rozwój i przebieg są zupełnie inne niż zgnilca. Typowym błędem jest tu utożsamianie wszystkich chorób bakteryjnych z czerwiem, pominięcie specyfiki wieku zainfekowanego czerwiu (starszy vs młodszy) oraz niedocenianie roli drobnoustrojów innych niż bakterie, jak wirusy czy grzyby. Praktyka pokazuje, że tylko dokładna obserwacja, znajomość cyklu rozwojowego pszczoły oraz ścisłe stosowanie się do procedur weterynaryjnych pozwala na prawidłowe rozróżnienie tych schorzeń. Moim zdaniem każdy pszczelarz powinien znać specyficzne oznaki zgnilca złośliwego, żeby nie pomylić go z innymi chorobami, które są dużo mniej groźne lub dotyczą zupełnie innych stadiów życia pszczoły. W branży kładzie się mocny nacisk na edukację w tym zakresie, bo błędna diagnoza może prowadzić do ogromnych strat w pasiece i rozprzestrzeniania się choroby w regionie.